Optrekken van termijn voorhechtenis: dankzij enkele afwezigen en steun van Vlaams Belang kan het lukken

Het was een van de meest in het oog springende maatregelen die premier Charles Michel (MR) voorstelde net na de aanslagen in Parijs, eind 2015: verleng de voorhechtenis van 24 uur naar 72 uur.

Donderdag, of ruim anderhalf jaar later, ligt de wet eindelijk voor in het parlement. Alleen is het erg onzeker of ze ook goedgekeurd geraakt. Het gaat om een wijziging van de grondwet, waarvoor een tweederdemeerderheid nodig is. En die heeft de regering eigenlijk niet. CdH wil dan wel depanneren, de andere grote oppositiepartijen kwamen niet over de brug.

Waterkansje

"Het wordt een dubbeltje op zijn kant", zegt N-VA-Kamerlid Koen Metsu. Als voorzitter van de parlementaire commissie die de antiterreurmaatregelen moest uitwerken, heeft hij veel tijd geïnvesteerd in dit dossier. "We zijn afhankelijk van de kleine fracties, en dan nog is het onzeker."

Een eenvoudig rekensommetje: de fracties Groen-Ecolo (12 zetels), sp.a (13) en PS (23) stemmen sowieso tegen. Reken daarbij de nee-stemmers PVDA (2) en Défi (2) en je hebt 52 zetels op 150. Genoeg om een tweederdemeerderheid te blokkeren.

Toch is er nog een waterkansje. Zo hebben Vlaams Belang (3 zetels) en Parti Populaire (1) wel al hun steun toegezegd, wat het totaal van de regeringspartijen (samen met cdH) op 96 brengt. Veerle Wouters en Hendrik Vuye, sinds vorig jaar weg bij N-VA, laten nog niet in hun kaarten kijken. Mochten zij ook voor stemmen én er zijn een paar afwezigen bij de oppositie, dan kan het nog keren. 

Er zullen al zeker enkele gaten vallen. Het toeval wil dat PS-Kamerlid Nawal Ben Hamou uitgerekend deze week moet bevallen en Marcel Cheron (Ecolo) een medische ingreep moet ondergaan. Wat als er nog meer afwezigen zijn? Het is mathematisch nog mogelijk, maar niet veel meer dan dat. 

Risico

Waarom neemt de premier dan het risico om door te duwen? In het voorstel dat nu voorligt, wordt de voorlopige hechtenis opgetrokken van 24 naar 48 uur, voor terreurmisdrijven kan de onderzoeksrechter die verlengen tot 72 uur. Het was van bij het begin duidelijk dat vooral dat laatste te ver gaat voor de oppositiepartijen. "Dit is een pure symboolmaatregel", zegt sp.a-Kamerlid Hans Bonte.

Net voor de premier was die 72 uur cruciaal. Hij kondigde die maatregel zelf aan in het parlement, nu wil hij tonen dat hij een man van zijn woord is. Hij heeft het dossier vorig jaar naar zich toe getrokken en druk overlegd met oppositie en meerderheid. Een solide tweederdemeerderheid bleek niet mogelijk. Nu is hij het wachten beu, vandaar de beslissing om de wet naar de Kamer te brengen. Dat iedereen nu maar kleur bekent.

"Dit betekent misschien een afgang op wetgevend vlak", analyseert ex-N-VA'er Vuye. "Maar communicatief kan de meerderheid hier scoren. Na de recente aanslagen kunnen ze de oppositie aanwijzen als schuldige, omdat die antiterreurmaatregelen tegenhoudt."

Softies vs hardliners

Als de wet donderdag niet goedgekeurd geraakt, dan is de kans groot dat er een nieuw wetsvoorstel komt waarbij de termijn voor alle gevallen op 48 uur wordt gezet, ook voor terreur. Justitieminister Koen Geens (CD&V) gaf onlangs aan dat "hij daarmee zou kunnen leven". Ook de socialisten stemmen hiermee in.

Bonte ziet het met lede ogen aan. "De oppositie moet per se worden weggezet als softies, de regering zijn de hardliners. Dat klopt niet. Door dat politiek theater gaat er alleen maar tijd en moeite verloren. Die wetgeving had er al lang moeten zijn."