NEST: van Gentse stadsbib tot creatieve broedplaats
Toen de oude Gentse stadsbib de boeken dichtdeed en verkaste naar De Krook, mocht de ruimte die vrijkwam niet zomaar blijven leegstaan. Zes verdiepingen werden omgebouwd tot atelier, dansvloer, muziekstudio, concertzaal, speelruimte en stiltekamer.
NEST is er voor iedereen die ruimte en materiaal nodig heeft voor een creatief project. Veel ruimtes zijn de hele dag lang gratis te gebruiken, voor sommige ateliers betaal je een democratische som per uur. De invulling gaat zo breed mogelijk: in De Studio kun je instrumenten uitlenen, in Het Werkhuis staan machines en werktafels, op De Vloer is er ruimte voor beweging en performance, de Keuken heeft een eigen moestuin, kwekerij én brouwerij en in Het Salon kom je samen om alle ideeën samen te gooien en andere borrelende geesten te ontmoeten.
Wie even wil ontsnappen van de bedrijvigheid kan terecht in De Stiltekamer, waar praten (en eten) taboe is. Vertrekkend uit de ervaring van mensen met autisme werd die plek van rust en luwte met natuurlijke materialen en veel groen ingekleed.
"Ik hou van de ontstaansgeschiedenis van Nest", zegt Gents schepen van Cultuur Annelies Storms (sp.a). "In het begin had iedereen zijn eigen ideetje, en geleidelijk aan is dat gegroeid tot een concept waarbij het gemeenschappelijk verhaal belangrijker werd dan die persoonlijke ideeën." Een conciërge is er niet; de beheerders dragen een gedeelde verantwoordelijkheid voor het hele gebouw.
De gigantische pop-up op het Woodrow Wilsonplein wordt beheerd door vijf spelers uit de Gentse cultuursector: Timelab, Totum, KERK, Democrazy en Nucleo. Timelab is een fablab - een coöperatieve werkplaats waar uitvinders en ontwikkelaars gebruik kunnen maken van een collectieve infrastructuur - dat in februari het initiatief tot samenwerking nam.
"De oproep van de stad is begin januari gelanceerd en na een maand zag ik dat daar eigenlijk weinig respons op kwam", zegt Evie Swinnen, hoofd van Timelab en trekker van dit project. "Initieel vonden we de beheerdersverantwoordelijkheid te groot. Maar enkel burgerinitiatieven waren niet sterk genoeg om zoiets waar te maken. Omdat wij al jaren aan het werken zijn met begeleiding tussen kunstenaars, makers en burgers hebben we onze expertise op tafel gelegd en het voortouw genomen."
Waar zo veel mensen samen aan een project werken, moeten natuurlijk ook de spelregels worden bepaald. Hoe begin je aan zo een gedeelde ruimte? "Commercieel of niet commercieel, dat mocht niet onze maatstaf zijn voor de financiële verdeling. En allemaal dezelfde prijs kon ook niet, want die ruimtes verschillen nogal van grootte en functie. Dus hebben we aan iedereen gevraagd om zich op een lijn te plaatsen: van open en geëngageerd naar gesloten en minder geëngageerd. Zo konden we beslissen wie wat betaalde. En dat heeft er niet alleen toe geleid dat iedereen akkoord ging met wat hij moet betalen, maar dat er ook een reden is om zo geëngageerd mogelijk te zijn."
Na dit jaar wordt de oude bib een administratief centrum, de werken starten begin volgend jaar. De deuren van NEST sluiten officieel op 21 december. Maar Swinnen hoopt dat dat niet het echte einde wordt. "Vanaf dan kunnen we ons statuut gebruiken om elkaar te steunen eender waar in de stad. De werkruimte van Timelab verhuist ook naar een definitieve plek aan de Dampoort, en het zou fantastisch zijn mocht een deel van het talent dat we hier hebben verzameld, meegaan."
NEST is elke dag open van 8u 's ochtends tot 1u 's nachts. stadslabo.org