De Verenigde Naties voeren de druk op de Democratische Republiek Congo op om duidelijkheid te geven over de moord op twee VN-medewerkers die onderzoek deden naar de mensenrechtenschendingen in het land.
‘Het laatste nieuws is dat het onderzoek verder gaat’, zegt Carl Skau, de Zweedse ambassadeur bij de VN.
Een week geleden kwam het bericht uit de Democratische Republiek Congo dat het onderzoek was afgesloten en dat er verdachten waren gearresteerd. Afgelopen maandag verschenen die verdachten voor een Congolese militaire rechtbank. Volgens Skau gaat het onderzoek echter door. ‘Op de vraag of de gearresteerden de schuldigen zijn, kan ik geen antwoord geven. Maar we hebben niet het gevoel dat het onderzoek al afgerond is.’
Mensenrechten
Half maart werden Zaida Catalán en Michael Sharp, een Amerikaan, in de provincie Kasaï ontvoerd en vermoord. Ze waren voor een VN-missie in Congo en deden samen met tolk Betu Tshintela, die ook werd vermoord, onderzoek naar misdaden tegen het internationaal recht en de mensenrechten.
Mensenrechtengroepen hebben verdenkingen geuit dat de daders gezocht moeten worden onder Congolese militairen.
Drie onderzoeken
Skau zegt dat er momenteel drie onderzoeken lopen. Het eerste is een onderzoek naar de moorden waar de VS, Zweden en Congo aan werken. Daarbij werken de VS en Zweden nauw samen. Het tweede onderzoek wordt uitgevoerd door een door de Verenigde Naties benoemde commissie die deels bestaat uit voormalige VN-medewerkers die gespecialiseerd zijn in veiligheidskwesties. Zij moeten informatie verzamelen over de exacte gebeurtenissen, maar ook advies uitbrengen over lessen die geleerd kunnen worden.
Het derde onderzoek ging afgelopen week van start toen Zweden via zijn positie in de VN-Veiligheidsraad vroeg om extra steun voor de lopende onderzoeken.
No-gozones
‘We hebben de secretaris-generaal gevraagd de zaak nauwkeuriger te bekijken, maar de juridische aspecten zijn niet geheel duidelijk. Onze positie is dat we moeten weten wat er gebeurd is, en er zeker van willen zijn dat de schuldigen berecht worden voor hun misdaad. En uiteraard willen we er alles aan doen om dit soort situaties in de toekomst te voorkomen’.
Volgens een artikel in de New York Times hadden Zaida Catalán en haar collega te weinig training gehad voor een missie in een gevaarlijk gebied. De krant meldt dat Zaida Catalán en Michael Sharp naar no-gozones reisden zonder VN-escortes. Zowel de VN als de familie van Catalán en Sharp ontkennen dat.
Op de vraag of momenteel gekeken wordt naar de situatie van andere VN-onderzoekers in gevaarlijke gebieden, zegt Skau: ‘Het is vanzelfsprekend dat dat gebeurt. De VN is hier vanaf dag één al zeer bij betrokken. We zullen hier zeker lessen uit moeten trekken en dit soort situaties in de toekomst moeten voorkomen.’
IPS
