EU vreest trage en harde brexit
De EU vreest voor vertraging en oplopende frustratie bij de komende brexitonderhandelingen. De verzwakte positie van premier May vergroot de kans op ‘ongelukken’ .
Arie Elshout en Marc Peeperkorn
EU-president Tusk en voorzitter Juncker van de Europese Commissie riepen May gisteren op zo snel mogelijk naar de Brusselse onderhandeltafel te komen. Snelheid moet de onzekerheid beperken voor de miljoenen burgers die getroffen worden door het vertrek van Groot-Brittannië uit de EU. “We hebben geen tijd te verliezen”, hield Tusk de Britse premier voor.
Ook Juncker benadrukte dat met langer wachten niemand is gediend. “Wij staan klaar om morgenochtend halfnegen te beginnen.”
'Wij hadden op een sterk mandaat voor May gehoopt. Onderhandelen gaat makkelijk met iemand van wie je weet dat hij of zij thuis de baas is'
Het verlies van Mays conservatieve partij bij de Britse verkiezingen kwam in Brussel als een schok. “Met dit scenario hadden we geen rekening gehouden”, beaamt een betrokken diplomaat. Een EU-ambtenaar: “Wij hadden op een sterk mandaat voor May gehoopt. Onderhandelen gaat makkelijk met iemand van wie je weet dat hij of zij thuis de baas is.”
Een andere Brusselse ambtenaar zegt dat ‘de kans op ongelukken’ tijdens de onderhandelingen nu is toegenomen. “May staat zwakker tegenover haar verdeelde conservatieve partij en is afhankelijk van de Noord-Ierse DUP, die fel anti-Europees is. Daarmee komt een harde brexit dichterbij.”
“We hebben genoeg tijd verspild met het onberekenbare gedrag van May”, lieten de Europese sociaaldemocraten weten. “Het is de hoogste tijd om de onderhandelingen te starten.” Volgens de Duitse christendemocratische europarlementariër Ferber bevindt de Britse politieke zich in ‘totale chaos’.
'Wat May wil, is ons een raadsel. En Londen moet nu eerst een regering krijgen'
May zei gisteren na haar bezoek aan de koningin dat ze, zoals voorzien, over tien dagen aan de onderhandelingen wil beginnen, maar dat werd in Europa met de nodige scepsis ontvangen. Een diplomaat zei dat het eerst een ‘gesprek over de gesprekken’ wordt: over de agenda, de tafelschikking en de beschikbare tolken. “Daarna begint het echt, over het behoud van de rechten van de miljoenen EU-burgers in Groot-Brittannië en de Britten op het vasteland; over de rekening van de scheiding. Dan moet je een strategie hebben. Wat May wil, is ons een raadsel. En Londen moet nu eerst een regering krijgen.”
Uitstel van de onderhandelingen kan, maar de klok tikt verder. Op 29 maart stuurde May het officiële verzoek naar Europa om de EU te verlaten, de onderhandelingen mogen maximaal twee jaar duren. Het tussentijds stilzetten van de klok is niet in het Europees Verdrag voorzien. Verlenging van de onderhandelingsperiode wel, maar daar moeten de resterende 27 EU-landen mee instemmen.
Onderhandelingsmandaat
De EU27 hebben hun onderhandelingsmandaat klaarliggen. Daarin staat dat begonnen moet worden met de bescherming van de rechten van de burgers, het opstellen van de brexitrekening (de EU denkt dat Londen 55 tot 70 miljard euro moet betalen) en het behoud van de open grens tussen Ierland en Noord-Ierland (deel van het Verenigd Koninkrijk).
Pas als hierover ‘voldoende voortgang’ is bereikt, wil de EU onderhandelen over de nieuwe handelsrelatie met Groot-Brittannië. Als de gesprekken mislukken, resteert een harde brexit waarbij Britse bedrijven alleen nog met importtarieven hun goederen op de Europese markt kunnen brengen.
‘Onderhandelen gaat makkelijk met iemand van wie je weet dat hij of zij thuis de baas is’
Een EU-ambtenaar