DUP in de Britse regering: wat zijn de gevolgen voor de precaire vrede in Noord-Ierland?

Bijna 20 jaar na het Goede Vrijdagakkoord zijn de katholieke en protestantse wijk in Belfast nog altijd van elkaar gescheiden door een grote poort. Net als 20 jaar geleden staat die poort overdag open en gaat ze ‘s avonds om 22 uur weer dicht.

Het toont aan hoe weinig de twee gemeenschappen de afgelopen jaren naar elkaar toegroeiden. Ook elders in Noord-Ierland is de scheiding duidelijk. In Dromore - 86 procent protestants - wappert op het gemeenteplein vrolijk de Britse Union Jack. Enkele tientallen kilometer verder hangt de Ierse driekleur aan een groen geschilderde gevel.

(lees verder onder foto)

Het referendum over de EU-uitstap heeft de tegenstellingen weer scherp gesteld. 56 procent van de Noord-Ieren stemde tegen de brexit, maar de stemmen waren communautair verdeeld. Maar liefst 85 procent van de katholieken of "republikeinen" stemde tegen, 60 procent van de protestanten of "unionisten" stemde voor.

De DUP, de grootste partij van Noord-Ierland voerde actief campagne voor de brexit. Voor hen was het een manier om hun verbondenheid met Groot-Brittannië uit te drukken. Sinn Féin – de politieke arm van het vroegere IRA - ziet de uitstap uit de Europese Unie als een breuk met Dublin.

Toen op 9 juni duidelijk werd dat May enkel een regering op de been kon brengen met de hulp van 10 parlementsleden uit Noord-Ierland, was de meest gegoogelde term in Groot-Brittannië een paar uur lang “who are the DUP”. Weinig Britten kenden de ultraconservatieve standpunten van de partij over homorechten, abortus en de evolutietheorie. Of weten dat de partij bijzonder goede banden onderhoudt met de UDA (Ulster Defence Association), de tegenhanger van het IRA (Irish Republican Army).

Even weinig Britten weten dat Noord-Ierland intussen al sinds begin dit jaar zonder regionale regering zit. Die viel midden januari nadat eerste minister Arlene Foster -jawel- betrokken raakte bij een schandaal rond duurzame energiesubsidies. Onderhandelingen tussen de DUP en Sinn Féin – die volgens het Goede Vrijdagakkoord de eerste minister en de vice-eerste minister moeten leveren, zijn opgeschort net voor de parlementsverkiezingen.

Diezelfde Arlene Foster wordt vandaag ontvangen in Downing Street nummer 10. Ze brengt een "boodschappenlijst" mee, zoals een van haar parlementsleden al grappend zei. Wellicht gaat het vooral om financiële verzoeken, geld voor scholen en infrastructuur en minder bezuinigingen op pensioenen.

Mogelijk pleit ze ook voor een "zachte brexit" omdat weinig Ieren zitten te wachten op een nieuwe grens tussen het noorden en het zuiden. Foster weet dat ze goede kaarten in handen heeft want zonder de steun van haar partij heeft Theresa May geen regering.

Intussen neemt de polarisatie in Noord-Ierland toe. Tijdens de verkiezingscampagne werd een man doodgeschoten op een supermarkt voor de ogen van zijn 3-jaar oude kleuter. Naar alle waarschijnlijkheid was de dader lid van de UDA.

Bij de verkiezingen verloren de partijen die de communautaire kloof willen overbruggen massaal kiezers. Sinn Féin leider Jerry Adams liet gisteren weten dat hij de staatssecretaris voor Noord-Ierland niet langer aanvaardt als bemiddelaar bij de regionale regeringsonderhandelingen wegens niet meer onpartijdig. “It’s a tinderbox” zei een Noord-Ierse boer me vorige week in de grensstreek met de Ierse republiek. “Eén brandende lucifer en de boel ontvlamt.”