RIP Hein Verbruggen: "Hij was een visionaire vechtersbaas"

Bijna twee jaar geleden stuurde Hein Verbruggen een mail rond naar zijn kennissenkring. Opdat we het vooral niet van anderen moesten horen en opdat ondergetekende desgevallend de feiten juist zou hebben, want er werd tegenwoordig toch zoveel onzin over hem verteld: hij had leukemie, maar no worries, hij zou die strijd winnen. Daarna kwam op gezette tijden een medische update of een vraag om samen bij een glas de internationale sport te fileren.

De laatste keer was in Brugge, waar hij een halfjaar geleden ineens opdook. De Spelen in Rio had hij laten schieten: de dokters hadden hem dat afgeraden. De ultieme update mailde hij enkele weken geleden. Dat etentje in Lasne moesten we maar even uitstellen. "Ik ben uitbehandeld in Leuven en ik ga nu naar Amsterdam voor een experimentele therapie. Als ik terug ben, oké?" Hij is niet teruggekeerd. Zijn zoon Rogier mailde gisterenochtend in ware Verbruggen-stijl: "Opdat je het niet in de kranten zou moeten lezen: Hein is deze ochtend overleden aan complicaties."

Ik mailde terug dat ik midden in de Gorges de la Nesque fietste, niet zo ver van zijn geliefde Gordes, toen ik het nieuws te horen kreeg. Dat was toeval, mailde Rogier terug, want daar hadden Hein en hij hun laatste fietstocht en aansluitend een heel lang, goed gesprek gehad.

Hein Verbruggen was tot 2008 misschien wel de op twee na belangrijkste sportofficial ter wereld, na Jacques Rogge (IOC) en de inmiddels verguisde Sepp Blatter (FIFA). Naast voorzitter van de internationale wielerbond UCI van 1991 tot 2005 en een voornaam IOC-lid sinds 1996 werd Verbruggen in 2004 voorzitter van SportAccord, de koepelvereniging van de mondiale sportbonden, en overzag hij tussen 2001 en 2008 de Olympische Spelen in Peking.

Eenmaker van wielersport

Zijn grote verdienste is de eenmaking van de wielerwereld, waar hij in 1970 als marketeer van Mars (Master Foods) zijn intrede had gemaakt als cosponsor van de Flandria-ploeg. In 1982 werd hij ondervoorzitter van de profafdeling en nog eens twee jaar later voorzitter. In 1991 fuseerde hij na de collaps van het Oostblok het daar zo gekoesterde amateurwielrennen met het profwielrennen in de UCI. Toen hij te sterk werd en het wielrennen wilde mondialiseren door die van bij de verstikkende almacht van de Tour de France weg te halen, kreeg hij ASO als tegenstander.

In 1996 werd hij lid van het Internationaal Olympisch Comité en koos meteen de kant van Jacques Rogge in de strijd voor het sportpausschap. Het was Verbruggen die het nieuwste Nederlandse IOC-lid voorstelde aan Rogge, waarna prins Willem-Alexander zich inzette voor de kandidatuur van Rogge. Verbruggen zat mee achter de brief met klachten van corruptie, geschreven en vooral ondertekend door Willem-Alexander, die aan de vooravond van de verkiezing de benen afsneed van tegenkandidaat Kim.

Toen Hein Verbruggen op zijn hoogtepunt stond - 67 was hij en hij kon nog drie jaar als IOC-lid aanblijven - diende hij in 2008 zijn ontslag in. "Mij zullen ze niet moeten buitendragen zoals die andere bobo's." Hij bleef wel tot 2013 op post als voorzitter van SportAccord en nog een jaar langer als voorzitter van de raad van bestuur van Olympic Broadcasting Services, de tv-poot van het IOC die hij mee hielp uitbouwen.

In 2013 zag hij de bui hangen toen niet zijn gedoodverfde opvolger maar een Roemeense casinobaas op last van Vladimir Poetin werd verkozen als hoofd van SportAccord. In geen tijd lag de organisatie op apegapen en had hij een nieuw doel: de sportwereld waarschuwen voor het Russische gevaar. Hein, man van de kruispunten, was visionair: een jaar later brak de pleuris uit rond de Russische staatsinmenging.

Ondertussen vocht de vechtersbaas in Verbruggen ook met Dick Pound, met wie hij samen het wereldantidopingagentschap WADA had opgericht. "Pound en ik hebben een gezonde hekel aan elkaar gekregen", vertelde Verbruggen tegen deze krant in december 2015, "terwijl we het vroeger best konden vinden met elkaar. Nadat ik bij de voorzittersverkiezing voor het IOC in 2001 openlijk Rogge had gesteund, is hij mij en het wielrennen beginnen te viseren."

Operatie beschadiging

In 2015 verscheen naar aanleiding van de bekentenissen van Lance Armstrong het CIRC-rapport over de wielrennerij onder zijn bewind en zijn vermeende rol in het onder de radar blijven van dopingzondaar Lance Armstrong, iets wat de US Postal-clan had gesuggereerd waardoor gemakshalve de schuld bij de UCI werd gelegd.

De internationale media, gestuurd door de Angelsaksische persagentschappen, concludeerden dat Verbruggen en de UCI te laks waren geweest tegenover Armstrong. Toen de storm was gaan liggen, reageerde en fileerde Verbruggen middels een speciaal ontwikkelde website (verbruggen.ch).

Het wereldantidopingagentschap WADA, diens Amerikaanse poot USADA en de UCI werden op hun plaats gezet. Meer zelfs: de nieuwe UCI-voorzitter Brian Cookson ondertekende met Verbruggen een 'niet-aanvalspact' na bemiddeling van het Internationaal Olympisch Comité. Cookson verplichtte zich ertoe bij het CIRC-rapport een link naar de verdediging van zijn voorganger te publiceren.

Bovendien zou de UCI tussenbeide komen in de kosten die Verbruggen had gemaakt (40.000 euro) om zich te verdedigen en zou zijn erevoorzitterschap niet meer ter discussie worden gesteld. Later won Verbruggen ook zijn proces tegen de Engelse journalist Paul Kimmage die maar bleef beweren dat Hein Verbruggen de positieve tests van Armstrong onder de mat had geveegd.

In dat proces tegen Kimmage in Vevey kwam de voorzitter van het CIRC-rapport, Dick Marty, nota bene getuigen dan niks erop wees dat Verbruggen een bevoorrechte relatie had met Armstrong, van zijn bedrog zou geweten hebben, laat staan hem zou hebben beschermd. Dat haalde de pers niet en dat frustreerde Hein Verbruggen mateloos. "Media zijn op een gegeven ogenblik niet geïnteresseerd in de saaie waarheid, wél in de mooiste complottheorie."