"Piqueur en management verantwoordelijk voor faillissement, niet Nationale Bank"
Aandeelhouder Jeroen Piqueur en het management zijn verantwoordelijk voor het faillissement van Optima Bank. Dat is de conclusie van de parlementaire onderzoekscommissie naar de affaire. De toezichthouders blijven grotendeels buiten schot, maar alle fracties zijn het er wel over eens dat het toezicht strenger moet.
Het eindrapport van de onderzoekscommissie, die bijna een jaar aan de slag was, werd unaniem goedgekeurd. Die eensgezindheid had wellicht met het duidelijke uitgangspunt te maken. "We waren niet aangeduid om na te gaan of meneer Termont (Daniël Termont, sp.a-burgemeester van Gent, red.) op een boot heeft gezeten van meneer Piqueur in Nice. We moesten weten waarom Optima failliet is gegaan en hoe we kunnen voorkomen dat nog een bank failliet gaat", legde commissievoorzitter Eric Van Rompuy (CD&V) uit.
Piqueur en het management van de bank kregen er flink van langs. De bank werd slecht geleid, er werd op een bepaald moment massaal geld uitgehaald. Piqueur en zijn management worden onder andere verweten dat ze te weinig ervaring hadden om een bank te leiden. Desondanks werden alle beslissingen genomen door Piqueur zelf en zijn vertrouwelingen.
Toen de Nationale Bank maatregelen nam, negeerde de Optima-top die. "Een tikkende tijdbom die het voordeel van de twijfel had gekregen", noemde Meyrem Almaci (Groen) de bank. Ze vergeleek Optima met de omgevallen Dexia-bank. "De kleinste kantjes van de mensen kwamen naar voren: ongebreidelde zelfbediening en belangenvermenging."
Nationale Bank
Voor de Nationale Bank toonden de politici begrip en medelijden. Piqueur zelf verklaarde eerder dat de Nationale Bank het faillissement van Optima heeft veroorzaakt. Die conclusie delen de Kamerleden nadrukkelijk niet. Maar toch waren er voorzichtige opmerkingen over de daadkracht van de toezichthouder, "al is het achteraf makkelijk praten". De overname van de Ethias Bank door Optima verliep in moeilijke omstandigheden, klonk het. De bank moest immers verkocht worden van Europa en er was geen andere koper dan Optima.
De toekenning van de banklicentie door de Nationale Bank was nog te verdedigen, zei Van Rompuy, maar Optima Bank lapte de daarbij opgelegde voorwaarden simpelweg aan haar laars. En daar wringt het schoentje wél, zei ook Open Vld-er Luk Van Biesen. "We hebben na de bankencrisis voorzien in voldoende instrumenten, maar die zijn op dit moment niet afdwingbaar." De aanbevelingen in het rapport moeten de toezichthouder meer tanden geven.
Beter samenwerken
Zo willen de Kamerleden dat er beter samengewerkt wordt tussen de toezichthouders, de Nationale Bank en de FSMA, en de fraudebestrijders van de Bijzondere Belastinginspectie en het gerecht. Ze moeten elkaar informeren. "Het kan niet zijn dat men drie jaar lang de bank aan het verarmen is en dat de Nationale Bank dat niet weet", stelde Van Rompuy. Sp.a-Kamerlid Peter Vanvelthoven is het daarmee eens: "De toezichthouder moet een veel actievere rol spelen in het opsporen van fraudemechanismen".
'De toezichthouder moet een veel actievere rol spelen in het opsporen van fraudemechanismen'
Johan Klaps, een ex-bankier die voor N-VA in de Kamer zetelt, wees op het voorstel om een roadmap op te leggen. Dat is een overeenkomst tussen de Nationale Bank en de bank waarin afspraken gemaakt worden over de naleving van regelgeving en waarin beide partijen vaststellen waar de voornaamste zwaktes van de bank zitten bij de toepassing van de reglementering. Voor elk tekort moet een tijdschema worden afgesproken om het probleem te verhelpen. "Bij Optima slaagde men er nog in dingen voor zich uit te schuiven", aldus Klaps.