Tusk ontgoocheld na Brits voorstel over EU-burgers: "Dit maakt situatie nog erger"

Brits premier Theresa May schetste gisteravond hoe haar regering de rechten van de ruim drie miljoen EU-burgers in Groot-Brittannië wil waarborgen nadat haar land in maart 2019 de Europese Unie zal verlaten hebben. Het was de eerste keer dat de Britse premier in haar kaarten liet kijken over de onderhandelingen over de brexit, die vijf dagen geleden formeel op gang zijn gefloten. 

Concreet stelde May dat Europeanen die vijf jaar in het Verenigd Koninkrijk verblijven, als Britten beschouwd zullen worden. Dat biedt hen toegang tot de gezondheidszorg, en andere voordelen. 

Tusk bleef alvast op zijn honger zitten. "We willen volledige rechten garanderen voor Europese en Britse burgers na de brexit. Mijn eerste indruk is dat dit aanbod beneden onze verwachtingen blijft, en dat het de situatie van burgers dreigt te verslechteren", zo luidde de eerste reactie van de Pool.

Ook Europees Commissievoorzitter Jean-Claude Juncker zegt dat het voorstel van May niet voldoet. "Het is een eerste stap, maar deze stap is niet voldoende", klinkt het. Eenzelfde boodschap viel te noteren bij Guy Verhofstadt, de hoofdonderhandelaar van het Europees Parlement. De oud-premier hoopt dat het gedetailleerde onderhandelingsdocument dat May volgende week presenteert "zal brengen wat we willen" en wel volledige garanties zal bieden voor Europese burgers over het Kanaal.

De Duitse bondskanselier Angela Merkel hield het kort en diplomatisch. "Gisteren hadden we een eerste en behoorlijk eenvoudig gesprek. Het was - en ik wik mijn woorden - geen doorbraak. Er is nog veel werk voor de boeg."

May: "Eerlijk en ernstig voorstel"

Ondanks de afwijzende reacties hield May vrijdag vol dat ze een "billijk en ernstig aanbod" op tafel legt. "De burgers uit EU-lidstaten die naar Groot-Brittannië zijn gekomen en van ons land hun thuis hebben gemaakt zullen kunnen blijven en we zullen hun rechten garanderen", betoogde de premier. Ze had naar eigen zeggen een "positief gesprek" over het voorstel met haar Poolse ambtgenote Beate Szydlo en ook andere leiders reageerden volgens haar positief.

 May erkende wel dat haar voorstel verschilt van dat van de Europese Commissie en voer voor de onderhandelingstafel wordt. Zo dreigt de bevoegdheid van het Europese Hof van Justitie over geschillen rondom de rechten van burgers een grote twistappel te worden. De conservatieve eerste minister wil er vooralsnog niet van weten. "Dit wordt verankerd in Britse wetgeving en zal afgedwongen worden in de zeer gerespecteerde Britse rechtbanken." 

May komt in een sterk verzwakte positie aan de onderhandelingstafel sinds ze begin deze maand bij vervroegde verkiezingen haar parlementaire meerderheid verloor. Toch heeft ze naar eigen zeggen nog steeds een sterk mandaat om haar land tegen eind maart 2019 uit de EU te loodsen. "Meer dan 80 procent van de kiezers heeft gestemd op partijen die zich geëngageerd hebben om de EU te verlaten en dat is precies wat we gaan doen."

Donald Tusk had gisteren voor aanvang van de Europese top nog gezegd dat hij hoopte dat de brexit alsnog teruggedraaid zou worden. "De Europese Unie is gebouwd op dromen die onhaalbaar leken. Dus: wie weet? You may say I'm a dreamer. But I'm not the only one", citeerde hij John Lennon.