Met man en macht zijn speurders in ons land op zoek naar Oussama Atar. Donderdag werd op acht plekken in Laken, Evere en Anderlecht een huiszoeking gehouden. Maar Atar werd daarbij niet gevonden. Nochtans zou hij zich in ons land schuilhouden. En dat is heel verontrustend, want de Brusselaar zou het brein zijn achter de aanslagen van Zaventem en Maalbeek, gepleegd door zijn neven Khalid en Ibrahim El Bakraoui.

Oussama Atar is een persoonlijke vriend van ‘kalief’ Abu Bakr Al Bagdhadi. De twee zaten in 2005 in dezelfde Iraakse gevangenis. Atar was toen van Laken naar ginder getrokken. Als hulpverlener beweerde hij, maar in feite smokkelde hij wapens voor de rebellen die de Amerikaanse troepen bevochten. Het was de periode na de afzetting van Saddam Hoessein.

Nierkanker blijkt infectie

Ondanks de bedenkelijke reputatie van Atar, slaagde zijn zus er in 2010 in om zowel de Belgische Staat, Amnesty International als verschillende partijleden van Ecolo achter zich te scharen voor een grootscheepse campagne die Atar vrij moest krijgen. “Hij is ziek. Hij heeft nierkanker en gaat sterven”, huilde de zus toen tegenover de kranten. Amnesty startte zelfs een briefschrijfactie om de lijdende Atar vrij te krijgen.

Met steun van ‘discrete diplomatie’ lukte dat ook. Al was toen al duidelijk dat de nierkanker een gewone infectie bleek te zijn, niks ergs. Dat Atar de herwonnen vrijheid gebruikte om zijn banden met Al-Bagdadi aan te halen en zo een belangrijke ISIS-pion werd, laat nu een wrange nasmaak achter. Vooral omdat speurders vermoeden dat hij zijn neven Ibrahim en Khalid El Bakraoui opstookte om de aanslagen in Zaventem en Maalbeek te plegen die 32 doden maakten.

Zoé Genot, Kamerlid voor de Franstalige groenen, trok toen mee aan de Atar-kar. “Ja. In 2010 wisten we natuurlijk niet wat die man in 2016 zou uitspoken. Maar ik begrijp wel dat de mensen in de straat nu – terecht – denken dat we hem beter in Irak hadden gelaten.” Volgens haar wist de Belgische Staat in 2010 niet dat Atar eigenlijk een wapensmokkelaar was. “Buitenlandminister Reynders kreeg er toen een parlementaire vraag over. Hij antwoordde iets over ‘de gezondheidstoestand die ernstig was’ en zo. Maar over wapentrafiek repte de minister met geen woord.”

Geheim dossier

Amnesty International zit ook een beetje verveeld met de zaak. “Maar het heeft geen zin om met de kennis van nu te oordelen over feiten van zes jaar geleden. Toen waren we oprecht bezorgd over de gezondheidstoestand van die man. Iedereen heeft recht op gezondheid, ook een gedetineerde. Maar we veroordelen al wat ISIS doet met klem. Dus ook de aanslagen in Zaventem”, zegt woordvoerster Lore Van Welden.

Het Rode Kruis wil niet op het dossier ingaan. “Dat is geheim. Maar één van de taken van onze organisatie is gedetineerden in het buitenland terug in contact te brengen met hun familie. Dat is toen gebeurd. Ook niet meer.”

En wat met de bevoegde ministers? In die periode waren Steven Vanackere (CD&V) en daarna Didier Reynders (MR) minister van Buitenlandse Zaken. Zij reageerden gisteren niet. Vanackere liet in een eerder interview in Humo daarover het volgende optekenen: “Oussama Atar? Die naam zegt me absoluut niets.”