Nucleair stort kost plots 1,43 miljard
Het nucleair stort in Dessel zal 1,43 miljard euro kosten. De helft meer dan eerst gedacht. Logisch, vindt milieuminister Marghem (MR). Zorgwekkend, reageren de groenen. ‘Dit is maar het begin.’
Wat te doen met ons radioactief afval? Vroeger was het simpel. Tot de jaren 80 dumpten we alles gewoon in de Noordzee. Sindsdien piekeren wetenschappers over een betere oplossing. In die tijd is het afval – vooral van kerncentrales, maar ook van de medische sector en de industrie – zich aan het opstapelen.
Voor het laagradioactief afval is nu een oplossing in de maak. Sinds 2006 zijn er voorbereidingen aan de gang voor een nucleair stort in Dessel. Duizenden vaten met afval zullen er definitief bewaard worden onder twee grasheuvels, voor bijna 300 jaar. Zo lang duurt het tot laagradioactief afval onschadelijk wordt. Ter vergelijking: dat is van het overlijden van Louis XIV tot nu. De werken aan het nucleair stort in Dessel starten dit jaar. Tegen 2023 zouden de installaties klaar zijn.
Kostenraming
De kosten voor de bouw en uitbating van het stort werd tien jaar geleden op 930 miljoen euro geschat door de nucleaire overheidsinstelling NIRAS. Vijf jaar terug werd die raming bijgesteld tot 1,25 miljard euro. En vorig jaar nog eens tot 1,43 miljard euro. De helft meer dus dan oorspronkelijk gedacht. Dat leert een parlementaire vraag van Kristof Calvo (Groen) aan minister Marie Christine Marghem.
'Het gaat hier om de bouw en de uitbating van de site én om alle studies, belastingen, verzekeringen en personeelskosten. Dat gaat ver'
Volgens Marghem is de stijgende kostprijs niet onlogisch. “Het gaat hier om de bouw en de uitbating van de site én om alle studies, belastingen, verzekeringen en personeelskosten. Dat gaat ver. Er is bijvoorbeeld voor 300 jaar controle nodig op lekkende vaten”, zegt haar woordvoerder Bernard Van Hecke. De prijs van dit alles, over zo'n lange periode, is moeilijk te voorspellen, luidt het. "De veiligheidsnormen worden ook strenger.” NIRAS beaamt dit. "Maar nu hebben we de kosten stilaan in kaart. De prijs zal niet meer stijgen", verzekert woordvoerder Evelyn Hooft.
Calvo is niet overtuigd. “De oplopende kosten zijn zorgwekkend. Dit toont de verborgen factuur van kernenergie. We debatteren veel over de betaalbaarheid van groene energie, maar over de kosten van het nucleaire afval spreekt niemand.”
'De oplopende kosten zijn zorgwekkend. Dit toont de verborgen factuur van kernenergie'
Want Calvo waarschuwt: het stort in Dessel is maar het begin. “Daar komt het minst gevaarlijke afval. Wat wordt dat als we straks een stort nodig hebben voor het hoogradioactief afval? Die kosten zullen enorm zijn.” In ons land bestaat er geen consensus over hoe het gevaarlijkste afval – dat 250.000 jaar moet afkoelen – bewaard zal worden. Het NIRAS stelt ondergrondse bunkers voor in de Boomse kleilaag. Die bodemlaag loopt 200 meter diep onder de Kempen door. Maar niet alle specialisten zijn overtuigd dat die kleilaag dik genoeg is.
Wie betaalt
“Ik herinner me nog: toen er voor het eerst sprake was van het stort in Dessel, midden jaren 90, werd de kostprijs geschat op 10 miljard Belgische Frank. Omgerekend 250 miljoen euro”, vertelt Eloi Glorieux, de nucleaire specialist van Greenpeace. “Ondertussen zitten we aan een zesvoud daarvan. Om maar te zeggen: de factuur van nucleair afval is explosief aan het stijgen. En dan moet het moeilijkste nog komen: een stort bouwen voor het hoogradioactief afval. Wie gaat dit straks betalen? Electrabel? Ik vrees dat het de consument wordt."
'Wie gaat dit straks betalen? Electrabel? Ik vrees dat het de consument wordt'
Het NIRAS benadrukt dat er geen probleem is voor het project in Dessel. "Als de kosten stijgen, moeten de producenten van nucleair afval meer betalen. Zo simpel is het." Voor het hoogradioactief afval ligt het wat ingewikkelder. Engie Electrabel, de uitbater van de kerncentrales in Doel en Tihange, wordt al jaren verplicht om geld opzij te zetten voor de berging van dit afval. In deze spaarpot zit zowat 5 miljard euro (cijfer van 2015). Volgens Calvo en Glorieux dreigt dit te weinig te zijn.
Bovengronds in Nederland
België is niet het enige land dat worstelt met zijn nucleair afval. In Nederland heeft de regering beslist om niet te beslissen. Het afval wordt er ‘tijdelijk’ – voor 100 jaar – bovengronds opgeslagen in Zeeland. Onze noorderburen hopen nu in een Europees project mee te stappen. Zo zouden ze hun afval in het buitenland kunnen stockeren. Zweden staat in Europa wellicht het verst. Het land bouwt in de gemeente Östhammar aan een diepe ondergrondse bergplaats waar alle soorten kernafval 100.000 jaar veilig kunnen blijven liggen.
