Anabolen zijn een gevaar voor onze volksgezondheid
Hans Cooman is coördinerend arts dopingcontroles NADO Vlaanderen. Hij schrijft in persoonlijke naam.
Sport en fitness zijn goed voor de gezondheid. En zeker in een regio waar zwaarlijvigheid, hoge bloeddruk en suikerziekte steeds vaker voorkomen. Hoe meer mensen sporten of fitnessen, hoe beter. Er is een 'maar'.
De sociale druk op jonge (en wat oudere) mensen neemt toe. Meer en meer moet gestreefd worden naar een torso à la David van Michelangelo en liefst nog wat gespierder. Het ideaalbeeld dat in advertenties en mediacampagnes wordt gecreëerd, neigt stilaan naar een buitensporig gespierd lichaam. Sixpacks zijn niet meer weg te denken in de reclame – en zouden met voedingssupplementen binnen handbereik liggen. Voorbeelden vind je overal. Vergelijk de GI Joe van 1964 met de speelgoedpop die vandaag in de rekken ligt. Of neem het lichaam van de wereldkampioen bodybuilding van 1947 en die van nu.
Zo is een ideealbeeld ontstaan dat niet meer realistisch is en ook niet meer met goede training kan worden bereikt. Zo zetten heel wat mensen via voedingssupplementen de stap naar illegale middelen om dit kunstmatige ideaal toch te bereiken. En dan vooral met anabolen.
Er is een ideealbeeld ontstaan dat niet meer realistisch is en ook niet meer met goede training kan worden bereikt
Depressie en suikerziekte
Studies en controles in West-Europese landen en de VS wijzen op enorm gebruik van anabolen. De VS zou 4 miljoen gebruikers tellen (waarvan 1 miljoen afhankelijk). 80 procent zijn niet-competitieve sporters. De meesten zouden beginnen op 23-jarige leeftijd. In Europa zou rond de 1 procent van de bevolking anabolen gebruiken, en tot 20 procent van de mensen die fitnessclubs bezoeken.
Anabolen zijn behalve illegaal ook zeer schadelijk voor de fysieke en psychische gezondheid. Een recente studie in Denemarken vergelijkt drie groepen: niet-gebruikers, sporters die nu anabolen gebruiken en mensen die tot twee jaar geleden anabolen gebruikten. Daaruit blijkt de kwalijke invloed op de gezondheid, zowel op korte als lange termijn: het testiculair volume daalt significant, ook na gebruik van anabolen; spermatogenese vermindert bij gebruik, en blijft nadien lager dan normaal; depressie, verminderd libido en erectiedysfunctie bij gewezen AAS-gebruikers komen vaker voor; er is veel meer insulineresistentie bij vroegere anabolengebruikers, wat leidt tot suikerziekte. Voorts (sterk) verhoogd risico op verstoorde vetverbranding; hoge bloeddruk, cardiovasculaire problemen; verminderde cardiale functie...
Anabolen zijn behalve illegaal ook zeer schadelijk voor de fysieke en psychische gezondheid
In een andere studie lezen we dat anabolengebruik de grijze massa van de hersenen in omvang doet afnemen. Dit wordt voornamelijk vastgesteld bij langdurig gebruik en leidt tot een veel grotere kans op de ziekte van Alzheimer.
Oplossing?
Hoe moeten we dit probleem oplossen?
Eerst en vooral moet iedereen maximaal geïnformeerd worden. De overheid (onder meer via de antidopinginstanties), de koepel van de fitnesscentra (DFO), de uitbaters en de beroepsfederatie van die centra, de begeleiders en personal trainers in de clubs: iedereen draagt verantwoordelijkheid. Preventief informeren moet ontradend werken, en moet zo lokaal mogelijk gebeuren.
Kan er een systeem worden geïmplementeerd om ook via de kanalen van de anders georganiseerde sport (provincies, gemeentelijke sportfunctionarissen, vrijwilligers, uitbaters, trainers,...) zo veel mogelijk mensen te bereiken? In Scandinavië probeert men die gedifferentieerde aanpak. Meer dan het enkel als een dopingprobleem te duiden, groeit het besef dat anabolen een gevaar voor de volksgezondheid betekenen.
Preventief informeren moet ontradend werken, en zo lokaal mogelijk gebeuren
Probleemgevallen in een club of gemeente kunnen individueel worden aangepakt. Via gesprek kan men hen proberen overtuigen van de gevaren voor hun eigen gezondheid maar ook die van hun omgeving. Agressie – lees partnergeweld – is een reëel risico bij een aantal gebruikers.
Als alle preventie niet helpt, kan in uitzonderlijke gevallen tot gerichte controle worden overgegaan, al of niet in samenspraak met de club, wat nu reeds op beperkte schaal in Vlaanderen gebeurt.
Genezen
Anabolengebruik moet niet alleen worden voorkomen, maar eens het er is ook genezen. In Scandinavië, maar ook in Nederland, zijn er centra die mensen met een anabolenverslaving helpen, behandelen en genezen. Zo kunnen ze hun plaats in de maatschappij opnieuw innemen. Dat moet ook in Vlaanderen en België kunnen.
Nog dit. Dealers van anabolen moeten streng worden aangepakt door politie en parket. Geld verdienen over de rug van de volksgezondheid, kan niet zonder gevolgen blijven.