Vergeet Chrome, Firefox en Internet Explorer: deze browser gaat het web redden

Voor verreweg de meeste mensen is het Google-programma Chrome de toegangspoort tot internet, gevolgd door browsers als Internet Explorer of Edge van Microsoft, Apples Safari of good old Firefox. De kaarten lijken aardig geschud te zijn en de software ontloopt elkaar niet zo gek veel. Soms is een nieuwe versie van het ene programma wat sneller, dan weer heeft een ander weer een leuk nieuw foefje. Waarom dan toch een nieuw programma op de markt brengen?

Brendan Eich vindt dat de wereld behoefte heeft aan iets nieuws omdat de huidige producten privacyschendende monsters zijn, volgestopt met vertragende advertentiescripts die de gebruiker overal op het internet volgen. Eich is niet de eerste de beste: hij werkte ooit aan oerbrowser Netscape, bedacht programmeertaal JavaScript en was een van de oprichters van Mozilla, de club achter Firefox. Brave is zijn nieuwste kindje.

Eich is een van de velen in het groeiende koor van critici die betogen dat de grote techbedrijven (Facebook, Google, Apple, Microsoft en Amazon) een ongezonde hoeveelheid macht hebben. Eich wil met Brave de gebruiker weer centraal zetten, vooral door zijn browser privacyvriendelijker te maken, en daarmee veiliger en sneller.

Virtuele munt

Eich kreeg al snel de nodige miljoenen van investeerders bij elkaar, waarna hij aan de eerste bètaversies kon knutselen. In mei van dit jaar volgde de volgende grote stap. Met een zogenoemde ICO (Initial Coin Offering) haalde Brave in een halve minuut tijd maar liefst 35 miljoen dollar op bij geïnteresseerden. Met zo'n ICO brengt een start-up een eigen virtuele munt op de markt waarin mensen kunnen investeren. Bij Brave is deze munt de Basic Attention Token (BAT), een eenheid waarmee Eich aandacht op internet in een waarde wil uitdrukken. Een bezoek van vijf minuten aan een bepaalde site is een bepaalde hoeveelheid geld waard.

Met dit idee zet zijn browser de bestaande internetwaardeketen op zijn kop. Meest in het oog springend in Brave is de ingebakken advertentieblokker, die ook nog eens standaard ingeschakeld is. Losse adblockers zijn natuurlijk al langer op de markt. Volgens recent onderzoek van het Reuters Institute wordt deze software wereldwijd door meer dan 20 procent van alle internetters op hun desktop gebruikt.

Partijen als Google zijn tot nu toe echter huiverig om dit standaard in hun browser op te nemen. Niet onlogisch: Google verdient zijn geld met internetadvertenties. Google belooft wel ergens volgend jaar de irritantste advertenties te blokkeren, maar verder durft het niet te gaan. Apple gaat in Safari automatisch afspelende videoadvertenties weren. Het is een verbetering, maar Eich vindt het een druppel op de gloeiende plaat.

Advertentiesysteem

Zijn initiatief is controversieel. Niet voor niets spannen zeventien Amerikaanse mediabedrijven een zaak aan tegen Brave. Dit vanwege Eichs plan om geblokkeerde advertenties te vervangen door andere, waarvan hij de inkomsten met de uitgevers wil delen. Het voordeel volgens Eich: alle tussenpartijen worden ertussenuit gehaald, waardoor een groter stuk van de taart verdeeld kan worden. Voor de gebruiker is het fijn dat zijn data niet meer door al die commerciële tussenboeren gedeeld en doorverkocht worden. De mediabedrijven zijn niet gevoelig voor dit argument en vrezen miljarden te verliezen. Het 'ik ben het probleem niet, maar de oplossing' van Eich maakt geen indruk.

De browser ontwricht niet alleen het bestaande advertentiemodel (dat doen al die adblockers ook), maar zet er ook een alternatief voor in de plaats, zo laat Eich niet na te betogen. Brave heeft zichzelf op een ambitieuze missie gezet: het redden van het web. "Nu het advertentiesysteem totaal op hol geslagen is, grijpen steeds meer gebruikers naar wapens om weer snel en veilig te kunnen surfen. Maar alleen het blokkeren van advertenties leidt tot een race naar het putje. Niemand wint."

De oplossing? Microbetalingen. De Brave-browser houdt automatisch (en geanonimiseerd) bij welke sites worden bezocht. De internetter kan met bitcoins een maandbudget aan zijn browser toekennen en vervolgens wordt dit budget herverdeeld onder de uitgevers, op basis van de hoeveelheid tijd die aan de sites is gespendeerd. Bij dit alles gebruikt Brave blockchaintechnologie, waarmee zonder tussenkomst van een centrale instantie precies kan worden bijgehouden waarop iedereen recht heeft. Ook Brave zelf heeft geen inzage in al die data. Brave zegt 5 procent van het geïnde geld in te houden - een stuk minder dan het geld dat nu verdwijnt bij alle partijen die zich bezighouden met advertenties.

De praktijk

In de praktijk werkt de browser prima. Door de ontbrekende advertenties laden de pagina's bijzonder snel, waarbij dit snelheidsgevoel wellicht nog extra in de hand wordt gewerkt doordat Brave op de startpagina netjes aangeeft hoeveel tijd er inmiddels al is bespaard. Ook laat Brave zien hoeveel advertenties en privacy-schendende trackers het heeft geblokkeerd. Bij dit alles is het wel afwachten hoeveel geld de gebruikers werkelijk maandelijks willen uitgeven voor een sneller en veiliger internet. De betaalfunctie is vrijwillig, waarbij gebruikers ook nog per site kunnen aangeven of ze deze geld gunnen of niet.

Op dit moment zijn er geen advertenties te zien, maar de volgende stap is een geheel nieuw en transparant advertentie-ecosysteem zonder alle tussenpartijen die zich er nu nog mee bemoeien. Wie aangeeft advertenties te willen ontvangen, kan op deze manier zelf bepalen bij welke uitgever de advertentie-euro's terechtkomen.

Blockchain-ondernemer Rutger van Zuidam is op dit punt nog voorzichtig. "Het is goed om de online-advertentiewereld transparanter te maken, maar ik zie nog niet gebeuren dat de hele branche binnen afzienbare tijd een omslag maakt. De belangen zijn te groot en te tegengesteld. Maar het is belangrijk dat er gewoon al gebouwd wordt."

Gaat Brave het web echt redden? Dat zijn grote woorden, maar de poging van 's werelds eerste blockchain-browser is op zijn minst dapper te noemen.