De toestand in Turkije baart het Europees Parlement zorgen. Dat 2016 voor de Turken een moeilijk jaar was, met de aanhoudende oorlog in Syrië, hoge aantallen vluchtelingen, het conflict met de Koerden in het zuidoosten van het land, terroristische aanslagen en een poging tot staatsgreep die aan honderden mensen het leven kostte, staat voor de parlementsleden buiten kijf.

Maar dat er in het kader van de noodtoestand die na de couppoging werd uitgeroepen duizenden mensen werden ontslagen en/of gearresteerd, dat media, scholen en universiteiten massaal werden gesloten en bedrijven in beslag genomen, kan niet door de beugel. Dat er in die twijfelachtige omstandigheden dan ook nog eens een referendum werd georganiseerd dat vooral bedoeld was om een presidentieel systeem in te voeren en president Recep Tayyip Erdogan meer macht te geven, gaat er helemaal niet in. Ook de herhaalde pleidooien voor de herinvoering van de doodstraf stoten tegen de borst.

Doodstraf

“Als Turkije de doodstraf opnieuw zou invoeren, als dit grondwettelijk pakket in werking treedt, kan er geen ander gevolg zijn dan te stoppen met het praten over het integreren van Turkije in de EU”, vat de Nederlandse socialiste Kati Piri het gevoel in het parlement samen. Zij schreef de resolutie over Turkije die donderdag wordt goedgekeurd. Het is niet de eerste keer dat het parlement streng is voor Turkije, maar “dit is het meest kritische rapport ooit”, luidt het in Straatsburg.

Tijdens het plenaire debat over Turkije bleek woensdag dat de parlementsleden zich ernstige zorgen maken over de aftakeling van de rechtsorde, de mensenrechten, de persvrijheid en de strijd tegen corruptie in Turkije. Ook Mark Demesmaeker (N-VA) is kritisch. “Hoe vaak heb ik hier al niet gewaarschuwd voor de autoritaire koers van dit regime?”, zei hij. Demesmaeker stoort zich aan de zogenaamde pre-toetredingsfondsen die naar Turkije blijven gaan. “Volgend jaar gaat het om 640 miljoen euro, geld dat Erdogan investeert in rubberkogels om de gaypride te beschieten, in inkt om de arrestatiebevelen tegen journalisten en leerkrachten te ondertekenen, in bullebakken die Koerdische dorpen in puin leggen.”

Het zijn de Europese lidstaten en de Commissie die kunnen beslissen om de gesprekken op te schorten. Als ze gevolg geven aan de vraag van het parlement, moet de pre-toetredingssteun volgens het halfrond gebruikt worden om het maatschappelijk middenveld in Turkije rechtstreeks te financieren.