Te laat met boeken van de bib? Geen boetes meer in Halle
Elk jaar ontvangt de bibliotheek van Halle 10.000 euro aan boetes voor boeken of dvd's die te laat worden ingeleverd. Maar 0,50 cent ontvangen is administratief veel gedoe en soms worden de bezoekers kwaad. Een forfaitair systeem zoals in Nederland moet verlichting bieden. "Door niet meer te vitten over een halve euro, creëren we meer goodwill."
Het klassieke boetesysteem is simpelweg niet meer van deze tijd, vindt Marc Snoeck (sp.a), als schepen bevoegd voor de bibliotheek van Halle. Wie een paar dagen te laat is om een boek of dvd terug te brengen moet daar nu, zoals in veel bibliotheken, in zijn portefeuille op zoek naar pakweg 0,75 cent.
Een medewerker van bibliotheek moet die muntjes aannemen en registeren dat de uitlener in kwestie netjes 0,75 cent heeft betaald. "Het gebeurt ook dat mensen beginnen te ruziën omdat ze paar dagen te laat zijn en geen zin hebben om de boeten te betalen. En dat allemaal voor een anderhalve euro."
Gedoe dus, en daarom maakt de bibliotheek van Halle komaf met het klassieke boetesysteem. Geen dagelijks oplopend bedrag meer, maar evenmin een vrijgeleide om uitgeleende boeken eeuwig bij te houden, verduidelijkt Snoeck. "Een week te laat, daar willen we geen drama van maken. Maar na veertien dagen volgt een factuur voor 10 euro, na nog eens twee weken sturen we een rekening van 20 euro." Wie daarna nog steeds niet reageert, krijgt een boete en moet het materiaal ook integraal terugbetalen.
"Soms beginnen mensen te ruziën omdat ze niet willen betalen. En dat allemaal voor anderhalve euro."
Het grote voordeel van zo'n forfaitair bedrag, denkt Snoeck, is dat het duidelijk en transparant is. "Iedereen zal weten wanneer het begint te dringen." Dat het ook voor de medewerkers administratief eenvoudiger wordt, is ook meegenomen.
10.000 euro aan boetes
Halle heeft de mosterd in Nederland gehaald, weet Bruno Vermeeren van VVBAD, de koepelorganisatie van de Vlaamse bibliotheken. "Daar heeft een derde van de bibs de klassieke boete al laten varen. Hier begint de discussie nu pas. Halle is de eerste om het systeem te hervormen maar ik verwacht dat ze navolging krijgen."
Hoe vaak mensen te laat zijn, wie de typische laatkomers zijn en hoeveel dat de Vlaamse bibliotheken aan boetes oplevert, volgens Vermeeren is het nog nooit goed uitgerekend.
In Halle hebben ze het wel even uitgerekend: elk jaar int de bibliotheek 10.000 euro aan boetes, toch een behoorlijk bedrag. Gaat de bibliotheek dat dan niet voelen in de boekhouding, want late inleveraars zijn uiteindelijk toch ook een bron van inkomsten? "De administratieve vereenvoudiging zal ons heel wat uitsparen", denkt Snoeck. Bovendien compenseren ook de forfaitaire bedragen wellicht ook het verlies.
"Boetes zijn een drempel, hoe klein ook. Op den duur komen mensen niet meer naar de bib."
Binnenkort komen in Halle automaten waarmee bezoekers zelf hun boeken en cd's kunnen in- en uitscannen , dan gaat het nieuw systeem ook in voege. "En we hebben gemerkt dat zelfs een betaaltoestel best wel wat kost, ook in onderhoud." Ook dat spaart de bibliotheek nu uit.
Goodwill bij bevolking
Maar eigenlijk gaat het daar niet over, vindt Snoeck. "Het bibliotheekmateriaal is aangekocht door en behoort dus tot de gemeenschap. Door niet te vitten over een halve euro, creëren we waarschijnlijk meer goodwill bij de bevolking."
Dat gelooft Vermeeren ook. "We weten dat een boete, hoe klein ook, vaak een drempel is. Mensen zijn een dag te laat en schuiven het probleem dan voor zich uit. Na een paar keer komen die mensen simpelweg niet meer naar de bib." In Nederland zou ook al blijken dat mensen de bib positiever bekijken. Bovendien vloeit niet in elke gemeente dat geld naar de bibliotheek zelf.
Het idee dat iemand 'gestraft' moet worden is minder belangrijk dan boeken die terug beschikbaar zijn voor de volgende uitlener, zegt Vermeeren. "En als dat zonder boetes kan, waarom niet?"