G20: nieuwe wereldorde of nieuwe praatbarak? 4 vragen, 4 antwoorden

De wereldpolitiek krioelt van steeds meer internationale, regionale en andere samenwerkingsverbanden. In het  kader van de G20-top in Hamburg vragen velen zich dan ook af: wat is die G20, wat doet die en wat is het belang daarvan? 

De G20 bestaat uit de 19 economisch belangrijkste landen ter wereld plus de Europese Unie. In feite zitten een aantal EU-landen dan twee keer in de groep, maar dat is zo in tal van andere grote organisaties.

Het gaat om de traditionele landen van de kleinere G7 (de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Duitsland, Frankrijk, Italië, Canada en Japan), aangevuld met Australië, China, Zuid-Afrika, Rusland, India, Turkije, Argentinië, Brazilië, Mexico,  Indonesië, Zuid-Korea en Saudi-Arabië.

De landen van de G20 zijn goed voor ongeveer 85% van het bruto binnenlands product van de wereld, 80% van het handelsverkeer en twee derde van de wereldbevolking. Dat is vrij representatief voor wat belang heeft op deze planeet.

Sinds de oprichting in 1999 leidde de G20 een sluimerend bestaan. De groep was bedoeld als uitbreiding van de G7, die sinds de jaren zeventig vooral westerse landen, de EU en Japan omvatte en moest een meer representatieve vertegenwoordiging zijn die ook de opkomende industrielanden zou omvatten.

De financiële crisis van 2008 leek de economisch-politieke hegemonie van het Westen te ondergraven en daardoor kon de G20 aan gewicht winnen, maar toen het crisisstof wat gaan liggen was, leek het allemaal niet zo'n vaart te lopen.

Waren er vanaf 2008 jaarlijks twee toppen van staatshoofden, regeringsleiders en centrale bankiers, dan werd dat vanaf 2010 teruggebracht tot één top per jaar.

Net als de G7 was de G20 vooral opgevat als economisch overlegorgaan. Dat bleek dan vooral tijdens de crisis van 2008. Toch breng je geen twintig of zo wereldleiders bijeen op één plaats om de kans te laten schieten om ook andere grote problemen aan te kaarten.

Het gamma aan gespreksstof is erg ruim: naast economie, markttoegang en handelsbeleid gaat het uiteraard ook over internationale politiek en dan vooral over crises zoals die in Syrië en Korea, de vluchtelingen en dergelijke meer om over het klimaat maar te zwijgen.

Jaarlijks is er een wisselend voorzitterschap en dat land in kwestie -nu is dat Duitsland- kan dan zelf een aantal punten op de agenda zetten en vooruit duwen. Zo heeft bondskanselier Angela Merkel een punt gemaakt van vrouwenrechten in de wereld en manieren om vrouwen economisch ook meer armslag te geven. 

Ja en neen. Sinds de vorige eeuw is er een exponentiële groei van allerlei organisaties en samenwerkingsverbanden die elkaar soms ook voor de voeten lopen. De media staan vol van beelden van leiders die elkaar de hand schudden, al dan niet gemeend.

De G20 is een vrij recent fenomeen en moet zichzelf dus nog bewijzen. Toch zijn er hoopvolle tekenen. Is de voorloper van de G7 de laatste jaren opnieuw meer relevant geworden als forum van gevestigde westerse economische machten plus Japan, dan is de G20 potentieel nuttig als meer representatief podium.

De groep is een representatief staal van wie hier op deze planeet belang heeft, terwijl die groep -anders dan bijvoorbeeld de Verenigde Naties- toch nog vrij beperkt in aantal is en dus beheersbaar zonder veel bureaucratie en zonder te veel gekwetter aan de zijlijn.

Naast het gemeenschappelijke overleg zijn er ook veel bilaterale toppen in de marge, die misschien meer wegen. Zo zijn VS-president Trump en zijn Russische collega Vladimir Poetin elkaar hier nu voor het eerst echt in levende lijve tegengekomen.

Toch zal deze top in Hamburg niet meteen wereldgeschiedenis schrijven, maar dat hoeft niet altijd. Het is ook in deze tijden van snelle en digitale communicatie erg belangrijk dat grote leiders elkaar regelmatig ook persoonlijk ontmoeten en leren kennen.