Langs onze kust spoelen van juni tot september vooral de oorkwal, de blauwe haarkwal en de kompaskwal aan. “De oorkwal is doorzichtig en onschadelijk. De blauwe haarkwal is, zoals de naam het al laat vermoeden, blauw. Beiden zijn onschadelijk en kunnen in het slechtste geval wat irritatie van de huid veroorzaken.

Anders is het met de kompaskwal. Ze vallen op door hun gele of roodbruine strepen die straalsgewijs naar buiten wijzen. Zoals een kompas, vandaar de bijnaam. Zij kunnen wel venijnig netelen”, zegt mariem bioloog Karen Rappé. Meestal spoelen die kompaskwallen pas in augustus in grote getallen aan, maar door het mooie weer zijn ze duidelijk was vroeger dan anders.

WELKE KWALLEN SPOELEN HIER NOG AAN?

Zeepaddenstoel of Zeepaddenstoel, Bloemkoolkwal of Longkwal komt aan onze kust voor van augustus tot november. Ze heeft een bolvormige hoed en kan een meter in diameter worden. Ze is lichtblauw van kleur, met een donkerblauwe rand. Onschadelijk, al zijn irritatis niet uitgesloten voor wie er mee in contact komt.

De Blauwe haarkwal is de meest frequente soort aan de Belgische kust en komt van maart tot augustus voor. De platte paddenstoelvormige hoed is diep blauw gekleurd. De lange, dunne tentakels kunnen enkele meters lang worden. Contact met de tentakels van de blauwe haarkwal veroorzaakt een branderig gevoel en een irritatie die vergelijkbaar is met die van brandnetels.

De Kruiskwal is een kleine kwal van 2-4 cm die afkomstig is uit Japan. Ze nestelt zich vaak tussen algen. De naam van de kwal is afgeleid van het kruis dat op de kwal te zien is. De rand van de transparante hoed draagt meerdere tentakels. Deze kwal komt de voorbije jaren voor in Zeeland en is sinds 2014 ook aanwezig in de Spuikom in Oostende maar zeker niet in grote aantallen. Contact met de Japanse kruiskwal kan zeer pijnlijk zijn en veroorzaakt een branderig gevoel met roodheid en soms blaasjes.

WAT KAN JE DOEN BIJ EEN BEET?

Bij algemene symptomen (zwelling van gezicht of lippen, problemen met ademhaling,…) belt men best een arts of de 112. In het andere geval heeft het Antigifcentrum volgende tips:

*Spoel de aangetaste huid met zeewater. Gebruik hier geen zoet water voor, want dit kan de niet afgeschoten netelcellen alsnog activeren.

*Zichtbare tentakels kunnen door middel van een pincet of wattenstaafje worden verwijderd. Om onzichtbare tentakels te verwijderen kan men scheerschuim aanbrengen en voorzichtig schrapen met de rand van een stukje karton of bankkaart, van de tenen of vingers naar boven toe.

*De pijn kan verlicht worden door het getroffen lichaamsdeel in heet water (max. 45°C) te baden gedurende ongeveer 20 minuten.

*Desinfecteer de aangetaste zone met een ontsmettingsproduct.

*Bij oogcontact spoelen met fysiologisch water. Elk contact met de ogen dient door een arts te worden onderzocht.

*Het is aan te raden de aangetaste zone te beschermen tegen de zon om kans op vorming van littekens (bruine vlekken) te verminderen.

* Er worden verschillende middelen voorgesteld om de activering van niet afgeschoten netelcellen te voorkomen, zoals het gebruik van azijn, alcohol, ammoniak of natriumbicarbonaat (maagzout). Het gebruik van azijn wordt door het antigifcentrum niet aanbevolen voor kwallen in onze regio. Experimenten in laboratoria hebben aangetoond dat het gebruik van azijn het vrijgeven van gif kan stimuleren.

*Het is niet aan te raden op de kwallensteek te urineren, zoals vroeger wel eens werd gezegd.