De “biologische vernietiging” van onder andere wilde dieren is veel ernstiger dan dat momenteel wordt waargenomen, zo waarschuwen de experts in het onderzoek. Dat komt omdat er in dergelijke studies vaak enkel gekeken wordt naar de dieren die al uitgestorven zijn of bijna uitgestorven zijn, in plaats van dat de focus ligt op dierensoorten die snel achteruitgaan.

Nochtans is dat bij heel veel soorten het geval. De reden? De klimaatverandering, overbevolking en de massa- en overconsumptie door de (rijke) mens. En de grote druk die dat allemaal op het milieu legt.

“Massavernietiging”

Volgens de onderzoekers kan er zelfs sprake zijn van een zesde ‘massavernietiging’. De geschiedenis van de aarde kende al vijf keer een massa-extinctie. Dat wil zeggen dat al vijf keer op relatief korte tijd wereldwijd vele organismen, dieren,... massaal uitstierven. Een voorbeeld daarvan zijn de dinosauriërs. Dat was de laatste ‘massavernietiging’, 66 miljoen jaar geleden. 75 procent van al het leven op onze planeet verdween toen. Dat is nu nog niet het geval, maar de zesde massale extinctie is volgens wetenschappers wel al aan de gang én voltrekt zich ook veel sneller. “De snelheid waarmee het nu allemaal vooruit gaat, is alarmerend”, zo klinkt het bij de onderzoekers. Meer nog: het uitsterven van diersoorten zou ook op veel grotere schaal gebeuren dan bij eerdere massa-extincties.

“We ondervinden momenteel een grote afname in de populatie van heel wat soorten. Soms zijn bepaalde soorten zelfs helemaal weggevaagd uit bepaalde regio’s”, schrijven de onderzoekers in het wetenschappelijke tijdschrift. “En dat heeft niet alleen negatieve gevolgen voor de diersoorten zelf, het heeft ook een negatieve impact op de complexe ecosystemen die essentieel zijn om de beschaving te kunnen behouden.”

Verdwenen populaties

Voor deze studie onderzochten wetenschappers van de Universiteit van Stanford en die van Mexico populatietrends en het leefgebied bij 27.600 gewervelde soorten, zoals vogels, zoogdieren, reptielen en amfibieën. Dat is zowat de helft van alle gekende gewervelde diersoorten ter wereld. Uit het onderzoek bleek dat sinds 1970 50 procent van de dieren die zich ooit op onze planeet bevonden, verdwenen is: miljarden populaties zijn gewoon weg.

Een gedetailleerde deelstudie van 117 soorten zoogdieren bracht bovendien aan het licht dat het leefgebied van heel wat soorten ernstig geslonken is. Meer dan 40 procent van de soorten verloor zelfs 80 procent van hun omvang.

Leeuw

Om de ernst van de situatie te tonen, geven de onderzoekers het voorbeeld van de leeuw. Historisch gezien kwam die niet alleen in Afrika voor, maar ook in zuid-Europa, het Midden-Oosten en tot India. Nu zijn de meeste leeuwenpopulaties verdwenen en worden ze zelfs ook in Afrika bedreigd. Sinds 1993 is de populatie van de leeuwen Afrika met 43 procent gedaald.

Economische, sociale en ecologische gevolgen

De voorbije 100 jaar zijn 200 soorten van gewervelde dieren verdwenen. Bijna 41 procent van alle amfibieën en 26 procent van de zoogdieren wordt met uitsterven bedreigd. De onderzoekers hebben het in die context over ‘biologische annihilatie’ en een ‘angstwekkende aanval op de fundamenten van de menselijke beschaving’. Want onze beschaving hangt volledig af van die planten, dieren en micro-organismen. Die “biologische vernietiging” zal ernstige ecologische, economische en sociale gevolgen hebben, concluderen de wetenschappers. “De mensheid zal uiteindelijk een grote prijs betalen.”

“Nu handelen voor het te laat is”

“Het zesde massale uitsterven is hier al. Alle tekenen wijzen op steeds krachtigere aanvallen op onze biodiversiteit in de twee komende decennia. Dat schetst een zeer somber beeld voor de toekomst van het leven, inclusief het menselijke leven. De opties om ook echt actie te ondernemen om dat tegen te gaan, zijn zeer klein. De wereld heeft nog maar 20 of 30 jaar om die potentiële crisis een andere richting te doen uitgaan. “We kunnen de impact van de mens op de wereld niet meer negeren. We moeten dit stoppen en we moeten handelen, voor het te laat is. De situatie is zo ernstig dat het niet ethisch zou zijn om geen krachtige taal te gebruiken”, besluiten ze.