Voor het eerst in twintig jaar tijd werden in Mexico meer dan 2.000 mensen vermoord op een maand tijd. De strijd tussen traditionele en piepjonge drugskartels kleurde mei 2017 bloedrood. De Mexicaanse overheid, die haar 'war on drugs' sinds 2006 niet meer wil loslaten, beloofde beterschap aan de inwoners, maar slaagt er tot op heden niet in om het bloedvergieten terug te dringen.

Het macabere machtsspel tussen de drugskartels barstte los nadat de Mexicaanse drugsbaron der drugsbarons, Joaquin 'El Chapo' Guzman, na twee spectaculaire ontsnappingspogingen uit de gevangenis definitief aan de Verenigde Staten werd uitgeleverd in januari 2017. De leider van het Sinaloakartel, dat sinds haar oprichting eind de jaren tachtig steeds als sterkste uit de gevechten met andere kartels kwam, liet een indrukwekkend imperium achter dat het grootste deel van het noorden van het land besloeg. De drugssmokkel die El Chapo wist te genereren naar de VS, Europa en Azië was rond zijn uitleveringsperiode goed voor enkele miljarden dollars per jaar.

Met de val van El Chapo kwam ook meteen een einde aan de deals die het Sinaloakartel met plaatselijke politici en politiekantoren had gesloten. Begin juli vielen nog 19 dodelijke slachtoffers tijdens een confrontatie tussen het Sinaloakartel en de Mexicaanse overheidsdiensten. Vijf politieagenten raakten zwaargewond.

Ook de deals met andere kartels zijn alweer afgesprongen. Expansiedrang, algehele paranoïa, wraakpogingen op liefdesrivalen: elke reden is geldig om olie op het vuur te gooien en een nieuwe oorlog te ontketenen. De vijand van de vijand is in Mexico namelijk niet altijd je vriend. Vooral de onafgebroken zoektocht naar gebieden om heroïne te smokkelen - nu cannabis minder populair is geworden - zorgt voor territoriumdrift. Ook kidnapping en afpersing zijn wijdverspreid om extra inkomsten te genereren. De allesverterende oorlog in het gebied in en rond Guerrero leidt sinds begin dit jaar tot de leegstand van talloze dorpen.

'De politie moeide zich al lang niet meer met het gevecht tussen de kartels', aldus een Mexicaanse vrouw die noodgedwongen verhuisd is. 'Er kwamen ophangingen, folteringen en schietpartijen op klaarlichte dag. Eerst verliet de politie het dorp, toen volgden de inwoners', klinkt het aan Reuters. 'De dorpen zijn spookgebieden geworden waar sommige straten bezaaid zijn met kogelhulzen. Mijn buurvrouw werd geraakt door een verdwaalde kogel, mijn neef is gedood. Niemand blijft daar nog.'

De mortuaria in Guerrero slaakten begin februari op hun beurt nog een noodkreet omdat ze het aantal lijken 'niet meer konden bijhouden'.

Naast de woedende oorlog om het felbegeerde 'heroïnegebied' moeten de leden van het Sinaloakartel ook het hoofd bieden aan het agressieve, snel oprukkende Jalisco Nieuwe Generatie, dat sinds 2010 onafgebroken haar invloedssfeer uitbreidt. In 2015 beloofde de Mexicaanse regering nog een 'verpletterende toorn' toen het kartel met een raketlanceerder een legerhelikopter uit de lucht schoot, wat zelfs naar Mexicaanse normen ongezien was.

Maar van die verplettering is tot nog toe geen eensluidend eindresultaat te zien: het gebied van de Jalisco Nieuwe Generatie is een dreigende olievlek die elk kleiner, verzwakt kartel, met meedogenloos geweld opslokt.

De Mexicaanse regering hernieuwde afgelopen week voor de zoveelste keer haar belofte om de 'war on drugs' met een 'verpletterende en nietsontziende kracht' te voeren. Al geeft dat de Mexicanen zelf, die de boodschap met de regelmatigheid van de moorden horen terugkeren, weinig hoop.

'De instellingen waarop de regering zich beroept, zijn zwak', zegt veiligheidsanalist Alejandro Hope aan The Guardian. 'In de streek waar het Sinaloakartel actief is, zijn om en bij de 800 politiemensen actief. Met die bezetting is het onmogelijk om alle uitgestrekte, rurale gebieden onder controle te houden.'