Berg groenestroomcertificaten daalt voor het eerst, maar er groeit elders een overschot

Groenestroomcertificaten zijn eigenlijk bewijzen dat iemand stroom heeft geproduceerd uit een hernieuwbare bron. Zo ontvangen eigenaars van zonnepanelen bijvoorbeeld groenestroomcertificaten.

Leveranciers van elektriciteit zijn verplicht om een quotum, een bepaald aandeel, van groenestroomcertificaten op te kopen, om zo de omslag te maken naar hernieuwbare energie. Maar er worden al jaren meer certificaten uitgereikt dan de leveranciers er opkopen, en zo is een groot overschot ontstaan.

Dat overschot is nu wel voor het eerst geslonken: van 10,3 naar 7,7 miljoen certificaten. Dat komt door twee maatregelen, zegt de Vreg.

Enerzijds heeft de Vlaamse regering het quotum verhoogd, waardoor leveranciers verplicht zijn geweest méér certificaten op te kopen. Anderzijds is de Vlaamse energieheffing, de zogenoemde Turteltaks, ingezet waarvoor ze bedoeld was: de schuldenberg wegwerken. Met het geld van de energieheffing is voor 165 miljoen euro aan overtollige certificaten uit de markt gehaald.

Het rapport van de Vreg toont wel aan dat er elders een probleem aan het groeien is, namelijk op de markt van de warmtekrachtcertificaten. Die certificaten worden gegeven aan wie stroom heeft opgewekt via warmtekrachtkoppeling. Het gaat dan bijvoorbeeld om bedrijven die warmte nodig hebben voor een industrieel proces en die warmte tegelijk ook gebruiken om elektriciteit op te wekken. Ook daar is een overschot ontstaan en dat is het voorbije jaar nog gegroeid, van ruim 14 miljoen in 2016 tot ruim 16 miljoen certificaten nu.

Dat overschot is moeilijker weg te werken omdat de meeste warmtekrachtcertificaten in handen zijn van bedrijven. En het opkopen van grote hoeveelheden van die certificaten zou door Europa wel eens beschouwd kunnen worden als staatssteun.

De Vreg wijst erop dat het beleid van de Vlaamse regering een gunstig effect heeft gehad op de markt van de groenestroomcertificaten, ook al is de Vlaamse energieheffing (de zogenaamde Turteltaks) intussen afgeschaft. De Vreg kijkt uit naar overheidsmaatregelen om nu ook het probleem van de overtollige warmtekrachtcertificaten aan te pakken.

Vlaams minister van energie Bart Tommelein (Open VLD) zegt dat het certificatenrapport van de Vreg aantoont dat de aanpak van de regering werkt. "Er is eindelijk een kentering in de markt van de groenestroomcertificaten", aldus de minister.

Tommelein pleit ervoor het certificatenoverschot verder weg te werken via het verhogen van de quota, het aandeel certificaten dus dat de leveranciers verplicht moeten opkopen. De minister wil de quotumplicht vanaf nu strikt opvolgen en jaarlijks vast leggen.

Hij zegt ervoor te willen zorgen dat de situatie nooit meer zo uit de hand loopt dat er speciale heffingen moeten worden ingevoerd. Ook het overschot aan warmtecertificaten wil hij aanpakken via een betere monitoring van de quotumverplichting.