Waarom de bosbranden in Zuid-Italië vaak het werk van de maffia zijn

De branden op de hellingen van de Vesuvius, bij Napels, spraken de voorbije dagen het meest tot de verbeelding. Velen dachten dat de vulkaan was uitgebarsten, zoveel rook was er. Intussen is er weinig twijfel dat die branden waren aangestoken.

Roberto Saviano, de auteur van het bejubelde en verfilmde boek over de Napolitaanse maffia, "Gomorrah", vermoedt dat de camorra - de Napolitaanse maffia - achter de brandstichtingen zit. Uitgebrande stukken grond worden vaak gebruikt om illegaal vuilnis op te storten. En de camorra verdient gigantisch veel geld met illegale stortplaatsen in de regio, waar ook chemisch afval wordt gedumpt. De praktijk is zo wijdverspreid dat de gezondheid van de bevolking eronder lijdt. In de streek komen sommige kankers tot 40 procent vaker voor dan elders.

(lees verder onder de foto)

Maar in het zuiden van Italië spelen ook bouwvergunningen dikwijls een rol bij brandstichtingen. Bouwspeculanten – en de maffia is van oudsher erg actief in die sector – steken terreinen in brand om er hun villa’s en hotels op te kunnen bouwen.

Een speciale wet probeert daar een stokje voor te steken. Op een terrein waarop een aangestoken brand heeft gewoed, mag zeker tien tot vijftien jaar lang niet gebouwd worden, behalve als er voor de brand al een bouwvergunning was. Toch voldoet die wet niet altijd in de strijd tegen bouwspeculanten – lees, de maffia. De gemeenten moeten de wet toepassen en de gronden waarop niet gebouwd mag worden in kaart brengen, maar vaak hebben ze daar de middelen niet voor. En er is ook nog altijd corruptie, natuurlijk. In het zuiden zijn al talloze gemeentebesturen ontbonden wegens maffia-infiltratie.

Volgens Saviano worden eigenaars van gronden waarop mogelijk gebouwd kan worden ook afgeperst. Wie weigert te betalen of samen te werken met de maffia, wordt bedreigd met brandstichting. Want daarna is je grond dus tien of vijftien jaar waardeloos.

In de regio van de Vesuvius speelt ook nog een ander verhaal. Er is veel illegaal gebouwd in de streek, en daar wordt nu tegen opgetreden. Er lopen onderzoeken, en die leiden soms tot de afbraak van bouwsels die illegaal zijn opgetrokken. De brandstichtingen kunnen een vorm van wraak zijn, of een manier om de onderzoeken stokken in de wielen te steken.

En de Vesuvius is een beschermd nationaal park, net als het Zingaro-reservaat op Sicilë, of de Cilento in de streek onder Napels, waar de voorbije dagen ook bosbranden woedden. In zo’n park mag sowieso niet gebouwd worden. Maar een park waar de overheid de wet afdwingt, kan storend werken voor maffiose clans, die gebaat zijn bij een klimaat waar de overheid zo weinig mogelijk te vertellen heeft. Brandstichtingen zouden dus ook een manier kunnen zijn om de overheid te verzwakken, en zo de eigen macht te vergroten.