Vier dingen die u moet weten over de videoref

Het team van de VAR (video assistant referee) bestaat uit vier extra mensen: de VAR zelf, de assistant-VAR, de operator en de review assistant. De eerste drie zitten in een busje in de buurt van het stadion. De review assistant staat naast het veld, bij de monitor van de scheidsrechter, en zorgt ervoor dat alleen de scheidsrechter naar de beelden komt kijken. 

Voor de drie mensen in het busje zijn de rollen als volgt verdeeld: de VAR beoordeelt de fases, de operator zet de fases klaar en de assistant-VAR hangt daar een beetje tussenin. Hij helpt de operator om te bepalen wat er moet bekeken worden en wat niet en assisteert ook de VAR bij het beoordelen van de fases.

Als de drie een fase gevonden hebben waarin ze vinden dat de beslissing van de scheidsrechter 100% verkeerd is, dan kan de VAR in het oortje van de scheidsrechter "Review recommended" roepen. En hij zegt er meteen bij waarover het gaat. Bijvoorbeeld "Review recommended, penalty" of "review recommended, off side". De scheidsrechter op het veld heeft dan twee keuzes: óf hij gaat kijken op zijn monitor, dat heet dan een "on field review", óf hij aanvaardt wat de VAR hem heeft gezegd.

In het geval van een buitenspel, zal de scheidsrechter normaal gezien niet kijken op de monitor. Buitenspel is in 99 procent van de gevallen een zwart-wit beslissing, dus dan volgt de scheidsrechter zijn VAR. In fases waar meer interpretatie bij komt kijken, zoals een smerige tackle of een penaltyovertreding, zal de scheidsrechter normaal wél gaan kijken op de monitor. Belangrijk: de scheidsrechter blijft de baas en is nooit verplicht om de VAR te volgen.

Een scheidsrechter neemt honderden beslissingen tijdens een wedstrijd, maar alleen de spelbepalende beslissingen mogen aan het oordeel van de VAR onderworpen worden. Er zijn vier categorieën waar de VAR een oordeel mag over vellen:
1. Is het een geldig doelpunt of niet?
2. Is het een penalty of niet?
3. Moet er een directe rode kaart getrokken worden (geldt niet voor een tweede gele kaart)
4. Identiteitswissels (bijvoorbeeld wanneer de verkeerde speler een rode kaart heeft gekregen)

De VAR is actief vanaf dit seizoen, maar niet in alle wedstrijden. Er wordt een schema opgesteld waarbij elke ploeg voor drie thuiswedstrijden en voor drie uitwedstrijden een VAR toegewezen krijgt. In totaal zullen er dit seizoen 48 wedstrijden gespeeld worden met een VAR. Dat is trouwens ook het minimum dat de International Football Association Board (IFAB) oplegt. De IFAB is wereldwijd verantwoordelijk voor de spelregels van het voetbal.

Dat is nog lang niet zeker. In Duitsland worden alle wedstrijden van de Bundesliga gespeeld met een videoref. Daar bekijken ze de beelden ook niet in een busje, maar wordt alles gecentraliseerd op een plaats waar alle beelden van alle wedstrijden binnenkomen en waar verschillende VAR-teams de wedstrijden volgen. In de meeste andere landen, zoals bij ons, wordt de VAR gedeeltelijk ingevoerd. Maar hoe dan ook, dit is een testfase die zeer strak geregeld wordt door de IFAB.

Landen die wilden deelnemen aan de testfase, moesten aan verschillende eisen voldoen. Ze moeten eerst oefenwedstrijden gespeeld hebben, de stadions moeten getest worden en ze moeten oefenen met offline VAR's (VAR die in het busje zit en wedstrijdfases beoordeelt, maar nog niet communiceert met de scheidsrechter). 

De IFAB besliste in maart 2016 dat ze vanaf het seizoen 2016-2017 met een testfase van twee jaar zouden starten, die eindigt met het WK van 2018 (vandaar dat Nederland vorig seizoen al testte met VAR's). Als die testfase positief is, dan zal de IFAB hoogstwaarschijnlijk ook op het WK van 2018 met VAR's werken. Verloopt ook die test goed, dan is de kans groot dat de IFAB de spelregels aanpast en de VAR verplicht wordt voor alle wedstrijden op het hoogste niveau.

Gisteren vond in Gent de eerste grote test met een videoscheidsrechter plaats. In de galawedstrijd tegen Nice, die zo'n 15.000 toeschouwers naar de Ghelamco Arena lokte, moest geen enkele fase rechtgezet worden. Scheidsrechter Lawrence Visser, die de eerste helft mocht fluiten, was tevreden over zijn eerste ervaring met de videoref.

De volledige reportage van Stijn De Groote is vanavond om 20 uur te zien in Terzake.