Het enige waarover Peraïta spreekt, is zwijgen
Pascale Peraïta heeft de onderzoekscommissie Samusocial verlaten nog voor de eerste vraag. In een korte mededeling wees ze op haar recht om te zwijgen. "Misbruik van haar zwijgrecht", zegt emeritus strafrecht Henri Bosly. De commissie beraadt zich erover of ze Peraïta via een rechter kan dwingen om terug te keren.
Terwijl in de commissiezaal Valérie Vierset getuigde over haar tijd bij Samusocial en in de raad van bestuur, stond de pers alweer op de gang. Te wachten op de komst van Pascale Peraïta, camera en microfoon in de aanslag.
De camera's achtervolgden haar tot in de getuigenbank. Daar nam haar advocaat het woord. "Ik vind het onaanvaardbaar dat het portretrecht niet wordt gerespecteerd, terwijl de pers dat wel bij andere getuigen deed."
De pers oordeelde dat er een belangrijk verschil was met andere getuigen. Peraïta oefende tot voor kort een publieke functie uit en dan primeert het recht op informatie.
Alain Maron (Ecolo) riep nog dat ze ook achter gesloten deuren kon getuigen, maar niets of niemand kon Peraïta nog tegenhouden. Weg was ze
En toen nam Peraïta het woord. Niet over de meer dan 100.000 euro aan zitpenningen die ze tussen 2008 en 2016 opstreek in de raad van bestuur bij Samusocial. Niet over de giften in natura die ze volgens getuigen als directrice destijds heeft verduisterd. En niet over het nepotisme bij de organisatie, waardoor familieleden van politici een postje kregen.
Peraïta sprak alleen over haar recht om te zwijgen. "Doordat er een gerechtelijk onderzoek is, dat geheim is, reserveren we onze verklaringen voor hen", zei Peraïta. "Ik roep mijn zwijgrecht in en bedank u om dat te respecteren. Ik ga op geen enkele vraag antwoorden en vraag om de zaal te verlaten."
Commissievoorzitter Stefan Cornelis (Open Vld) drong nog even aan. "U kunt uw zwijgrecht gebruiken als het gaat over uw burgerlijke of strafrechtelijke verantwoordelijkheid, maar we hopen dat u kunt antwoorden op andere vragen van de commissie." Alain Maron (Ecolo) riep nog dat ze ook achter gesloten deuren kon getuigen, maar niets of niemand kon Peraïta nog tegenhouden. Weg was ze.
"Hiermee saboteert ze de werking van deze commissie", zegt Maron. "Als iedereen dit doet, kunnen we ermee stoppen. Peraïta misbruikt haar zwijgrecht."
Dat laatste zegt ook Henri Bosly, emeritus strafrecht aan de UCL en juridisch expert in de onderzoekscommissie. "Het zwijgrecht is niet absoluut", zegt Bosly. "Je kunt het gebruiken als het gaat over vragen met burgerrechtelijke of strafrechtelijke gevolgen, maar voor andere vragen is een zwijgrecht niet mogelijk."
En voldoende andere vragen voorhanden, bijvoorbeeld over de werking van Samusocial of de totstandkoming van de beheersovereenkomst met het gewest. De parlementairen hadden hun 220 vragen daarom laten screenen door de juridische deskundigen.
"Ik vind het daarom getuigen van een totaal gebrek aan verantwoordelijkheidszin", zegt Hannelore Goeman (sp.a).
Drank en drugs
Juridisch expert Bosly stelt voor dat de commissie aan een rechter vraagt om Peraïta nogmaals via een gerechtsdeurwaarder te laten opvorderen. Dan is ze verplicht om terug te keren. Maar ook dan zou ze haar zwijgrecht kunnen misbruiken.
Juridisch expert Bosly stelt voor dat de commissie aan een rechter vraagt om Peraïta nogmaals via een gerechtsdeurwaarder te laten opvorderen
Ook Valérie Vierset, de oud-kabinetschef van Peraïta, gebruikte haar zwijgrecht bij haar getuigenis vlak voor Peraïta, maar ze antwoordde wel op andere vragen. Helaas, zodra het interessant werd, liet het geheugen haar in de steek. Zo wist Vierset niet meer of ze aanwezig was bij overleg op ministeriële kabinetten over de beheersovereenkomst. De herinneringen "zijn uitgewist door de emoties en de shock", snikte ze.
En van drank- of drugsmisbruik op seminaries heeft Vierset nooit iets gemerkt. "Ik ging altijd vroeg slapen", zei ze.
"Ze wist blijkbaar van niks, terwijl we in e-mailconversaties zien dat ze bij alles betrokken was", zegt Liesbet Dhaene (N-VA). "Hoe dichter de getuigen bij de top van Samusocial staan, hoe minder duidelijk hun antwoorden", concludeert Arnaud Verstraete (Groen).