Toen de terroristen van IS in 2014 Mosul veroverden, kwamen ze in het paradijs terecht wat wapens betreft. Want in een stad met enkele miltaire basissen bevinden zich heel wat vuurwapens, bommen, raketten en zelfs tanks. Daar maakten ze natuurlijk wat graag gebruik van. Maar het is dan ook best verrassend dat ze het grootste wapen nooit gebruikt hebben.

Want in een opslagruimte van de universiteit van Mosul bevond zich heel wat kobalt-60, een radioactief materiaal dat gebruikt wordt in de radiotherapie en als nucleaire brandstof. Het wordt voornamelijk gebruikt om kankercellen te doden, maar in de verkeerde handen - die van ISIS bijvoorbeeld - zou het radiatie en dus paniek kunnen verspreiden via een zogenaamde ‘vuile bom’.

Kleine afstand

De kobalt-60 wordt wel minder doeltreffend doorheen de tijd, dus zou het wapen in Mosul niet meer zo gevaarlijk zijn als het 30 jaar geleden was. Maar het zou nog wel nog steeds dodelijk zijn vanop een kleine afstand.

Een ‘vuile bom’ zou perfect passen binnen de werkwijze van IS, zegt nucleair expert David Albright, want de bom wordt niet gebruikt om een groot aantal mensen te doden. Het kan wel enorm effectief zijn als terreurwapen, om de mensen bang te maken.

“Het slechtste scenario zou zijn dat IS het radioactieve kobalt in een stad zou verspreiden, waardoor paniek ontstaat en een bijzonder dure opruimactie nodig zou zijn. “Heel veel doden zouden er dan niet zijn, maar door de paniek zouden wel grote delen van de stad kunnen leeglopen door bange bewoners die vluchten.”

Uranium

In het Westen wisten ze dat het kobalt er aanwezig was en vreesden ze dan ook drie jaar lang dat de terroristen het zouden gebruiken. Zeker toen bekend raakte dat er uranium in handen van de terroristen was, leek het een kwestie van tijd voor de terroristen ook het kobalt zouden gaan gebruiken. Iraakse troepen werden op de hoogte gesteld en de opslagplaats werd dan ook een van de voornaamste doelwitten die de soldaten wilden heroveren op de terroristen.

De bezorgdheid werd alleen maar groter toen de IS-strijders vorig jaar enkele laboratoria aan de universiteit van Mosul begonnen te gebruiken om nieuwe wapens te vervaardigen. Of ze daar ook onderzoek deden naar kobalt-60, is niet duidelijk, maar zeker niet ondenkbaar. Het materiaal is enorm moeilijk te gebruiken, wat meteen kan verklaren waarom het nog niet gebruikt was door IS.

Onaangeroerd

De opluchting was dan ook immens toen de soldaten het radioactieve materiaal onaangeroerd aantroffen waar het drie jaar geleden gebleven was. “De terroristen zijn niet zo slim”, reageerde een overheidsbron in The Washington Post.

Maar de bezorgdheid is niet helemaal weg, zegt Andrew Bieniawski, een nucleair expert die voor de Amerikaanse overheid werkt. “Bijna elk land heeft dat materiaal of is een doorgangsland. “Het is dus een globaal probleem.”