Strijd om leemputten in Ninove: "Het zijn aannemers, geen pastoors"

De plaats van de leemputten in Ninove wordt enkel aangeduid door een oude steenbakkerij, die nog steeds in bedrijf is. Het opschrift ‘1951’ bij de ingang van de steenbakkerij duidt het jaar aan waarin de tijd hier is blijven stilstaan. 

“Het is hier eigenlijk nog zoals in de tijd van Daens”, lacht zaakvoerster Els Meert ons toe, terwijl ze in de oven de bakstenen uitlaadt. “We bakken hier nog alle bakstenen met de hand, en die worden meestal gebruikt voor restauraties.”

De bestaansreden van de steenbakkerij was ooit de leemputten erachter, maar die worden al enkele jaren niet meer ontgonnen. Het leem voor de bakkerij wordt aangevoerd van heinde en verre.

“We hebben zelf de middelen niet om hier te ontginnen”, zegt Meert, die ook een klein deel van de waardevolle bouwstof zal afnemen. “Maar het is erg goeie leem.  Er zit een homogene laag in de grond, die op zich makkelijk te ontginnen valt. De ontsluiting is uiteraard wel een probleem, omdat er nu rond de leemputten woonwijken staan.”

Zwaar vrachtverkeer

Concreet is het West-Vlaamse bedrijf Ontginning Demets Moorslede (ODM) van plan om 3 hectare leem in het gebied te ontginnen en 9 hectare oude leemputten op te vullen met grond uit bouwwerken. Maar daarvoor moet het bedrijf vrachtwagens en ander zwaar materieel laten aanrukken om de grond te vervoeren. Zelf schat het bedrijf dat er dagelijks 26 vrachtbewegingen nodig zullen zijn, maar dat gedurende twintig jaar. Op de nieuwe grond zou wel een bos aangeplant kunnen worden. 

Buurtbewoners geloven echter dat het bedrijf de klus sneller zal willen klaren, en in de praktijk meer vrachtwagens per dag over de weg zal laten rijden. Hoe dan ook zijn de bewoners bezorgd dat het zware vrachtverkeer voor schade zal veroorzaken aan hun huizen.

'Je kunt nooit weten'

Volgens actiegroep Red de Diepe Straten, die al meer dan duizend handtekeningen verzameld heeft tegen het project, is het ook volstrekt overbodig om de putten op te vullen met grond. “Dan is het bijbehorende transport niet nodig”, staat op hun website te lezen. “Een win-win voor de omwonenden, recreanten en de natuur.”

“Ik hoor graag zeggen dat ze de putten met zuivere grond gaan opvullen”, zegt Joris De Saedeleer, een lid van de actiegroep die ons op het terrein rondleidt. “Maar je kunt nooit weten wat ze echt gaan doen. Het zijn aannemers natuurlijk, geen pastoors.”

De Saedeleer wandelt met ons door een middeleeuwse holle weg, door de jaren heen zo ingesneden in het landschap dat de struiken er in een boog over groeien. Door deze en andere soortgelijke oude paden, wordt dit gebied de Diepe Straten genoemd. Volgens De Saedeleer is het gebied niet enkel recreatief waardevol – de man gaat er zelf graag mountainbiken –, het wordt momteel ook gebruikt door boeren als landbouwgrond en er zijn zeldzame diersoorten aanwezig. 

Beschermd gebied

Bovendien is een deel van het gebied, waaronder de middeleeuwse weg, beschermd. “Gaan ze daar dan met zware vrachtwagens door?” vraagt De Saedeleer retorisch. “Het bedrijf heeft nu twee tracés voorgesteld: een langs Haaltert en een langs Ninove. Maar nergens in het voorstel staat hoe het vervoer zal gespreid worden. Ook is er geen garantie te vinden dat er geen vrachtverkeer over de wegen zal gaan als er veel schoolverkeer is. Dat had het bedrijf nochtans wel beloofd.”

In totaal moet er ongeveer een miljoen kubieke meter aan grond verplaatst worden. Als het project op 10 jaar wordt gerealiseerd (en er 200 dagen per jaar wordt gewerkt), dan betekent dat een vrachtwagen per 8 minuten, heeft de actiegroep berekend.  

Wat een rode draad blijkt door heel de aanvraag van het bedrijf, zegt De Saedeleer, is dat ze de gevolgen voor het verkeer, het milieu en de buurt, niet grondig bestudeerd hebben. En veel van de beloftes die het bedrijf heeft gedaan, blijken in het voorstel geen concrete garanties. Zo zou er op de opgevulde putten een stadsbos aangelegd kunnen worden, maar dat ligt dan wel op privégrond.

Op de informatievergadering vorige donderdag was er dan ook veel ongerustheid te horen bij de buurtbewoners. Een petitie met 993 handtekeningen werd toen door het actiecomité aan de burgemeester overhandigd. “We hebben ons snel moeten organiseren”, zegt De Saedeleer nog. “De aanvraag werd op 30 juni ingediend, en veel bewoners zijn nu met vakantie.”

Nog geen officieel standpunt

Het stadsbestuur van Ninove zit ook behoorlijk verveeld met de zaak. Al ligt de eindbeslissing bij de provincie Oost-Vlaanderen, de stad kan wel een positief of een negatief advies geven over het project en zal dat vrijdag doen. 

“Wij hebben nog geen officieel standpunt ingenomen”, zegt burgemeester Tanja De Jonge (Open Vld). “Er is al heel wat protest gekomen tegen de plannen van ODM en dat kun je uiteraard niet zomaar negeren. Het gaat ook over landschappelijk waardevol gebied.”