Zaterdag 26 juli 1997, een bewolkte dag in de zomervakantie. Vijftigduizend bezoekers trekken naar de luchthaven van Oostende, waar de jaarlijkse Internationale Airshow plaatsheeft. Het is één van de grootste luchtspektakels in ons land. Vliegtuigfanaten kijken vooral uit naar de komst van de Concorde, het iconische supersonische passagiersvliegtuig waarmee je destijds in drieënhalf uur van Londen naar New York kon vliegen.

Ook de Royal Jordanian Falcons, de elite-eenheid van de Jordaanse koning, zullen die dag een stuntnummer opvoeren. Ze hebben Omar Bilal (29) mee, de beste piloot van hun team. Hij begint om 16.45 uur aan zijn solostunt, die in totaal zeven minuten zou duren. Maar om 16.49 uur loopt het helemaal verkeerd. Bilal laat zijn sportvliegtuigje iets te overmoedig richting de tarmac dalen. Té laag, zo blijkt. Want zijn staart en vleugel raken de grond. Het toestel spat uiteen, maait een tent van het Rode Kruis weg en schuift verder tussen het publiek. De tol is zwaar: er vallen tien doden en 58 gewonden.

- EXCLUSIEF. Herlees hier de laatste gesprekken tussen de controletoren en Omar Bilal -

Van dienst gewisseld

Onder de dodelijke slachtoffers bevindt zich onder meer Rode Kruis-medewerker Danny Hamers (19). Hij had die dag speciaal zijn dienst gewisseld omdat hij het evenement niet wilde missen. Maar net tijdens de crash stond hij iemand te verzorgen in de Rode Kruis-tent die weggeblazen werd door het stuntvliegtuig.

“Danny studeerde geneeskunde. Mensen helpen was één van zijn drijfveren”, vertelt zijn vader Eddy Hamers. Net daarom maakten zijn ouders zich niet meteen zorgen na de crash. “Ik was net terug van het sportvissen in Duinkerke. Mijn ex-vrouw was gaan winkelen in de buurt van de luchthaven en had heel wat ambulances gezien. “Danny zal weer veel te vertellen hebben”, zei ze toen ze thuiskwam”.

Om 20 uur had hun zoon nog niets laten weten en even later begon de onzekerheid op te steken. Eddy kreeg het Rode Kruis niet te pakken aan de telefoon, dus sprong hij in zijn wagen. In de Rode Kruis-afdeling in de Torhoutsesteenweg kreeg hij te horen dat Danny bij de gewonden was. “Maar hoe erg het was, of in welk ziekenhuis hij lag wisten ze niet”, zucht Eddy. Er zat dus niets anders op dan naar de ziekenhuizen te rijden. “In het Serruys- en het Sint-Jozefziekenhuis konden ze ons niet helpen, in het AZ Damiaanziekenhuis wel. Maar het was geen goed nieuws”, vertelt Eddy, nog steeds met de krop in de keel. Danny was klinisch dood, en zou uiteindelijk de volgende dag om 17 uur overlijden. “Je eigen kind afgeven, dat is het ergste wat er is. Het lijkt alsof het gisteren is gebeurd. Zoiets laat je nooit los. Je gaat ermee slapen en staat ermee op.”

(lees verder onder de foto)

Naast Danny komen nog negen andere mensen om het leven. Serge Meyers (27) uit Antwerpen, Stefaan Bernard (17) uit Oudenburg, Dirk Fonteyne (43) uit Oostende, Etienne Allaert (41) uit Oostende, Marc De Beus (35) uit Etterbeek, Philippe Schrevel (43) en diens dochtertje Lindsay (22 maanden) uit het Franse Duinkerke en de piloot Omar Bilal (29) uit Jordanië.

LEES OOK (+). Burgemeester Vande Lanotte was als een van eersten ter plaatse tijdens de ramp: “Nooit meer airshows in Oostende”

(lees verder onder de video)

Humanitaire hulp

De weken en maanden na het ongeval verlopen heel erg moeizaam voor zowel gewonden, nabestaanden als voor het gerecht. Gewonde toeschouwers komen in financiële moeilijkheden door torenhoge ziekenhuisfacturen. En het gerecht krijgt te maken met tientallen betrokken partijen die elkaar met de vinger wijzen. Niemand wil een schadevergoeding betalen tot een proces meer duidelijkheid heeft geschapen over wie precies de eindverantwoordelijkheid draagt.

Om de nabestaanden nog meer leed te besparen, besluit de Vlaamse regering humanitaire hulp te verlenen. Via het Rode Kruis krijgen de betrokkenen samen een som van in totaal 20 miljoen Belgische frank (495.787 euro). Geld waarvan uiteindelijk slechts een fractie zijn weg vond naar de rechthebbenden. Zo was in 1999 amper 4,3 miljoen frank (106.600 euro) uitbetaald.

(lees verder onder de foto)

Procedureslag

Het duurt uiteindelijk tot maart 2002 voor het tot een proces komt. En hoewel het vlak na de ramp al snel duidelijk was dat enkel de Jordaanse piloot verantwoordelijk was voor het ongeval, meent het Brugse parket dat een deel van de schuld ook bij de vluchtdirecteur en de veiligheidswaarnemer ligt. Zij worden voor de correctionele rechtbank gedaagd, maar worden vrijgesproken in juni 2002. De rechter is van oordeel dat het tweetal wel degelijk fouten maakte, maar dat die fouten niet aan de oorzaak lagen van de crash.

Na een burgerlijke procedureslag komt er in 2006, bijna tien (!) jaar na de ramp, uiteindelijk ook een einde aan het financiële vraagstuk. De rechter acht vier partijen verantwoordelijk voor het ongeval: het Vlaamse Gewest als beheerder van de luchthaven, verzekeraar Aviabel van de organisatie Aviation Promotion Team vzw, Polygon Insurance Company als verzekering van de omgekomen piloot Omar Bilal en de verzekeraar van het stuntvliegteam Royal Jordanian Falcons. Samen moeten ze 700.000 euro schadevergoeding aan een tachtigtal slachtoffers betalen.

(lees verder onder de foto)

De Airshow van 1997 was meteen de laatste op de luchthaven van Oostende. In de inkomhal ligt sinds tien jaar een gedenksteen, die de reizigers dagelijks herinnert aan die gitzwarte zomerdag . Woensdag heeft er een herdenkingsplechtigheid plaats. Ook Eddy Hamers zal een bloemstuk neerleggen bij de gedenksteen. “Erna zal ik in mijn bed kruipen, want ’s morgens vroeg vertrek ik naar Marseille om de Europese wedstrijd van mijn favoriete club KVO bij te wonen. Iets waar ik enorm naar uitkijk en welgekomen is. Om het verdriet even te vergeten, heel even.”