Premier Israël haalt druk van de ketel: "dag van de woede" bij Tempelberg gaat vermoedelijk niet door
Slappe knieën of wijs staatsmanschap? In ieder geval lijkt de Israëlische premier Benjamin Netanyahu de kans te hebben verminderd dat vandaag grootscheepse rellen uitbreken rond de Tempelberg in Jeruzalem. Zijn besluit vandaag om ter plekke ook de laatste bijzondere veiligheidsvoorzieningen te verwijderen, heeft voor het moment de druk van de ketel gehaald.
De door Palestijnen aangekondigde "dag van woede", vanmiddag rond het vrijdaggebed, zal vermoedelijk niet hoeven doorgaan. In plaats daarvan werd in de Oude Stad van Jeruzalem een dag van massaal vreedzaam gebed in het vooruitzicht gesteld.
De Waqf, het Jordaanse orgaan dat de twee islamitische heiligdommen op de berg beheert, riep alle gelovigen op naar de Al Aqsa-moskee te komen om binnen te bidden. De afgelopen twee weken hebben de Palestijnen op straat gebeden, uit protest tegen de door Israël geplaatste detectiepoortjes op de Tempelberg. Dat liep uit op dagelijkse botsingen met de oproerpolitie, waarbij vier Palestijnen om het leven kwamen.
Detectiepoortjes weggehaald
Om verdere escalatie te voorkomen, besloot het kabinet van premier Netanyahu maandagavond in samenspraak met de Jordaanse koning om de poortjes te verwijderen en te vervangen voor "minder opdringerige technische middelen". Jordanië is de officiële bewaarder van de islamitische heilige plaatsen in Jeruzalem. De poortjes werden vervangen door camera's die verborgen voorwerpen kunnen detecteren. Onverwachts werden ook die camera's vannacht weggehaald.
Twitter bericht wordt geladen...
De beslissing werd met veel vreugde ontvangen door Palestijnse burgers die de straat op gingen om het te vieren. Moslimleiders in Jeruzalem roepen gelovigen op om terug te keren naar de Al Aqsa moskee om te bidden. Het eerste gebed is gepland om 16.00 uur lokale tijd.
Verzwakt
"We hebben de imams opgeroepen alle andere moskeeën in Jeruzalem te sluiten, zodat de gelovigen morgen massaal naar de Al Aqsa-moskee kunnen komen", liet de Waqf weten. Andere geestelijk leiders sloten zich daarbij aan, evenals Palestijnse politici die hadden opgeroepen tot de dag van woede.
Duizenden moslims trokken donderdagavond al naar de Al Aqsamoskee, kort nadat die door de Israëli's was opengesteld. Dat leidde tot chaotische scènes, waardoor het meteen alweer fout liep. Het gebruik van geluidsbommen door de politie om de menigte te bedwingen, veroorzaakte woede bij de gelovigen. Al spoedig vlogen stenen en rubberkogels over en weer.
De stap van Netanyahu werd in Palestijnse kring gevierd als een overwinning, maar ervaren als een nederlaag op de rechterflank van de Israëlische politiek. "Israël komt verzwakt uit deze crisis tevoorschijn", zei minister van Onderwijs Naftali Bennett, die namens een kleine rechtse partij in Netanyahu's kabinet zit. "We hebben de boodschap afgegeven dat met onze soevereiniteit in Jeruzalem een loopje kan worden genomen."
'We hebben de boodschap afgegeven dat met onze soevereiniteit in Jeruzalem een loopje kan worden genomen'
Dat is de indruk die Netanyahu - willens en wetens ongetwijfeld - heeft gewekt bij op z'n minst een deel van zijn achterban: hij heeft Israël de confrontatie met de Palestijnen laten verliezen. De vraag welke van de twee partijen het eerst met de ogen zou knipperen, is nu beantwoord.
Wat extra moet steken, is dat de premier tot tweemaal toe een stap terug heeft gedaan. Gisteren al liet hij de detectiepoortjes verwijderen die bij de ingangen van de Al Aqsa-moskee waren geplaatst nadat daar op 14 juli twee Israëlische agenten waren vermoord. Maar omdat de poortjes meteen werden vervangen door andere veiligheidsmaatregelen, zoals camera's met gezichtsherkenning, volhardden de Palestijnen in hun protest. v
Voet bij stuk houden
Een dag later bond Netanyahu opnieuw in. Ook de camera's en de metalen brug waarop ze waren gemonteerd werden verwijderd.
Niet duidelijk is wat de premier heeft bewogen tot zijn stap, anders dan het voorkomen van gewelddadigheden, maar ongetwijfeld heeft internationale bemoeienis een rol gespeeld. De Verenigde Naties en de Verenigde Staten oefenden druk uit op Netanyahu om te de-escaleren, net als Turkije, Saoedi-Arabië en Jordanië. Voor de Israëli's stond de band met Jordanië op het spel, beheerder van de Al Aqsa-moskee en de Rotskoepel en het enige Arabische land waarmee Israël diplomatieke betrekkingen onderhoudt.
Wat de Palestijnen bewoog: voet bij stuk houden. Aangezien de twee heiligdommen symbool staan voor de Palestijnse nationale zaak, was de stand-off op de Tempelberg voor hen een kwestie van nationale trots. Zelfs op hun heiligste plek liet Israël - met voor hen vernederende poortjes - voelen wie het voor het zeggen heeft. Ook gaf de campagne van burgerlijke ongehoorzaamheid hun een middel om eindelijk weer eens een vuist te maken tegen wat zij zien als Israëlische onderdrukking.