Au boulot, Manu

Steven Victor Decraene is journalist bij VRT Nieuws en volgt onder andere Frankrijk voor onze redactie.

Peilingen in Frankrijk, en zeker de befaamde Ifop-peiling, hebben de afgelopen maanden bewezen dat ze redelijk accuraat de intenties en gemoedstoestand van de Fransen kunnen inschatten. Volgens die peiling waren zo’n 64 procent van de kiezers tevreden over Macrons werk in juni, maar voor afgelopen maand noteerden de onderzoekers een terugval van 10 procentpunten. Dat is de grootste terugval in populariteit voor een Franse president sinds 1995, toen Jacques Chirac zijn eerste weken als president beleefde. Macron wou niet dezelfde fouten maken als zijn voorgangers Nicolas Sarkozy en François Hollande, maar ironisch genoeg doet hij het nu in deze fase van zijn regeerperiode minder goed dan zij.

Concreet verwijten veel linkse kiezers Macron dat hij een rechts programma uitvoert, terwijl de rechtse kiezers hem een gebrek aan daadkracht toeschrijven. De gewone Fransman onthoudt zeker het ontslag van generaal Pierre de Villiers, de stafchef van het Franse leger, na zijn aanvaring met Macron over besparingen bij defensie. Voor veel Fransen toonde Macron daar te weinig inlevingsvermogen en kwam zijn optreden over als arrogant en te voortvarend. Ook de bemoeienissen van de Franse president met fiscale wijzigingen in de wetgeving hebben alleen maar tot verwarring geleid in de overheidscommunicatie.

Naast de voorspelde kritieken van de linkse oppositie zoals de radicale Jean-Luc Mélénchon van La France Insoumise, klinkt er ook stilaan gemor in de eigen rangen. Enkele parlementsleden van Macrons partij La République En Marche klagen over te rigide orders van bovenaf over hoe ze wetsvoorstellen moeten stemmen. Macron van zijn kant verwijt zijn partijgenoten een gebrek aan verbeelding en creativiteit om politieke vraagstukken op de lossen. “Un manque de souffle politique”, noemt Macron dat.

Dat er nu juist tegenwind opsteekt, is aan de ene kant niet verwonderlijk, want de grote uitdagingen komen er nu aan. In september moet de regering de begroting goedkeuren. Groot discussiepunt is de verlaging van allerlei taksen, waardoor lokale overheden straks met financieringsproblemen te kampen krijgen. Naast besparingen bij het leger en de universiteiten klaagt de oppositie nu al de geplande hervorming van de arbeidswetgeving aan. En tot slot is er nog de zogenaamde ‘loi sur la moralisation de la vie politique’. Dat wetsvoorstel waarin staat dat parlementariërs geen familieleden meer mogen aannemen, de ambtstermijnen beperkt moeten worden en parlementsleden zelf niet meer alleen over subsidies mogen beslissen, zorgde voor meer discussie dan verwacht. Zelfs binnen Macrons partij, wat bewijst dat de president toch iets meer rekening moet houden met zijn parlementsleden.

Alle lichten springen op oranje voor Macron en zijn regering. Nochtans zitten enkele economische indicatoren voorlopig mee. Het Franse bedrijfsleven heeft nog altijd vertrouwen in de hervormingsdrang van de president. Ook de groei van de Franse economie zwakt voorlopig niet af. Voor 2018 voorspellen enkele economen zelfs een groei van 1,7 procent van het bruto binnenlands product.

Het kan dus geen toeval zijn dat er net eind juli speciaal overleg was op het Elysée. Macron verzamelde in het groene salon enkele sleutelspelers van zijn regering, getrouwen van het eerste uur en zijn communicatieteam. Eerste vaststelling van de baas: “We zijn met onze regering en partij te weinig actief op sociale media. Als we willen hervormen, moeten we dat meer uitleggen. Ik wil geen gevangene worden van de begroting. Ik wil ons land niet beheren, maar hervormen.” Alles wijst erop dat te veel bollebozen uit Macrons partij naar de ministerkabinetten verhuisd zijn, waardoor La République En Marche nood heeft aan nieuwe knappe koppen met frisse ideeën.

Andere vaststelling: Macron ligt onder vuur van rechts en links. Juist door zich te profileren als een president die niet tot de linker-of rechterzijde behoort, bestoken beide kampen hem. Bovendien lijkt de steun van de media voor de jonge “chef de l’état” nog verder af te brokkelen. Net door zijn ondertussen beruchte “Jupiteriaanse” beleidsmodel waarbij Macron boven het gewoel wil staan, is de Franse president ook kwetsbaar. Hij geeft voorlopig geen grote interviews en laat veel communicatie rond zijn hervormingsvoorstellen over aan zijn regering. Maar dat betekent ook dat hij zich wat opsluit in “la bulle élyséenne”, de bubble van zijn entourage. Bijkomend nadeel is dat Macron daardoor ook soms slecht verdedigd wordt in de buitenwereld.

Zijn dit de eerste echte barsten in het imago van de Franse “glamourpresident”? Misschien, maar aan de andere kant blijft Macron verrassen. Zo verzette hij zich deze week tegen de overname van de scheepswerven STX in Saint Nazaire door het Italiaans Fincantieri. Meer nog, Macron nationaliseerde die scheepswerf opnieuw, een tijdelijke maatregel, zo verklaarde hij, uit strategische overwegingen. Als liberale eurofiel kan zo’n maatregel wel tellen en het zorgde meteen dat Macron in Italië meer gehaat werd dan de Duitse bondskanselier Angela Merkel. De Italianen hebben ook problemen met de Franse weigering om extra immigranten op te nemen. Integendeel, Macron beloofde de Fransen net dat hij tegen eind dit jaar alle migranten uit de Franse straten wil. Een nieuwe belofte op een al overladen schap vol verwachtingen. Als dat maar goed afloopt…