VN-Veiligheidsraad: "Burundi glijdt af"

De VN-Veiligheidsraad had precies een jaar geleden geëist om 228 VN-politieagenten en mensenrechtenwaarnemers te sturen. Maar de Burundese regering blijft dat weigeren. Ook de voorgestelde 5.000 vredessoldaten van de Afrikaanse Unie worden het land niet binnengelaten. Er zijn nog maar 40 Afrikaanse waarnemers en 8 militaire experts ter plaatse. Burundi lijdt onder geweld sinds de president Pierre Nkurunziza twee jaar geleden besliste om voor een derde ambtstermijn te gaan.

De verklaring van de VN-veiligheidsraad was zoals vaak een diplomatieke evenwichtsoefening. Ze zegt dat de regering en alle partijen moeten stoppen met geweld en elke vorm van haatoproepen moeten veroordelen. Maar voorts blijft de tekst op de vlakte en is er nauwelijks een stok achter de deur. De Burundese bondgenoot China verkreeg dat een verwijzing naar het Internationaal Strafhof werd geschrapt. Egypte wilde niet dat de beruchte jongerenmilitie van de hutu-regeringspartij CNDD/FDD, Imbonerakure, werd vermeld.

Duizenden van die militieleden hielden vorige zaterdag een grote steunbetoging voor president Nkurunziza in de hoofdstad Bujumbura. Het was voor het eerst dat dat met zoveel machtsvertoon gebeurde, met politiebegeleiding, op de plaats waar de tegenstand tegen Nkurunziza altijd het grootst was. “Dat bewijst nogmaals dat de politieke ruimte vergrendeld is, want geen enkele andere partij zou op die manier mogen op straat komen”, reageerde oppositiepartij Frodebu.

Vorige maand waarschuwde ook al de Internationale Federatie voor Mensenrechten FIDH voor een nieuw gewapend conflict in Burundi. In een rapport stelde FIDH dat de overheid etnische zuiveringen doorvoert binnen het leger: “Honderden van hen zijn gedood, verdwenen, vastgezet of gedeserteerd, en daardoor vergroot de kans op een leger dat opnieuw door één bevolkingsgroep wordt gedomineerd”.

Toch wordt er achter de schermen onderhandeld. In de Finse hoofdstad Helsinki zijn sinds maandag discrete gesprekken aan de gang tussen vertegenwoordigers van de regering en de oppositie in ballingschap. De onderhandelingen kwamen er via de Finse ngo CMI (Initiatief voor Crisishandhaving). Slaagt deze ngo in de opdracht waarin zovelen al gefaald hebben sinds Nelson Mandela in 2000 het vredesakkoord van Arusha voor mekaar kreeg? Dat akkoord vormt de hoeksteen van het wankele evenwicht tussen de hutu- en tutsi-bevolkingsgroepen in Burundi, maar het lijkt erop dat de gebouw steeds dieper wegzakt.