Er zijn nog meer Mugabes in Afrika: een overzicht van de 10 langstzittende presidenten

Teodoro Obiang Nguema (75 jaar) is de langst regerende president van de wereld. Hij kwam op 3 augustus 1979 door een staatsgreep aan de macht van het kleine oliestaatje in West-Afrika. Hij regeert met ijzeren hand, alle macht en geld zit bij hem, zijn familie en zijn entourage. Zijn zoon en gedoodverfde opvolger Teodoro moet aan het Franse gerecht gaan uitleggen hoe hij aan zijn tientallen luxe-auto’s, villa’s en juwelen is geraakt. Een groter contrast met de rest van de bevolking is niet denkbaar. 60 procent van de bevolking van Equatoriaal Guinea leeft van minder dan 1 dollar per dag.

Olie is ook een sleutelwoord in Angola. Daar trad de 74-jarige José Eduardo Dos Santos in 1979 aan, na het overlijden van de eerste president Neto en in het midden van een bloedige burgeroorlog. Hij loodste het land naar vrede en hervormingen, maar hij krijgt kritiek voor zijn autoritaire regeerstijl en nepotisme. Zijn dochter Isabel staat op plaats 8 van de rijkste Afrikanen. Dos Santos belooft niet meer op te komen bij de verkiezingen van volgend jaar, maar hij heeft al genoeg beschermelingen klaarstaan uit zijn partij MPLA.

De oudste en meest notoire Afrikaanse leider (93 jaar) pleegde in 1980 als rebellenleider een revolutie in zijn land – toen nog Rhodesië – tegen het blanke bewind. Maar Zimbabwe raakte zeker de laatste jaren in verval door sancties en economisch wanbeleid. Toch denkt de hoogbejaarde Robert Mugabe niet aan opstappen. Hij wil zich zelfs nog verkiesbaar maken voor de verkiezingen van volgend jaar. Als hij het bijltje eerder neerlegt, staat zijn vrouw Grace al te wachten om over te nemen.

Nog een president die geen vrede neemt met een dik pensioen, al is hij intussen al 84 jaar. Paul Biya volgde de vorige president Ahidjo op en stapelde de ambtstermijnen op. Dat er voor zijn 6e ambtstermijn in 2008 een grondwetswijziging nodig was, leek geen probleem. De conservatieve Biya zit stevig in het zadel in het stabiele land Kameroen. Die stabiliteit is een van de redenen waarom het westen de ogen sluit voor zijn autoritaire trekjes. Vooral verdedigers van holebi-rechten kunnen zich er maar beter gedeisd houden.

De grote man met de grote hoed heeft zijn rebellenstatus nooit opgegeven. Toen hij de macht greep van de dictators Amin en Obote stonden de Oegandezen te springen voor hun bevrijder. De 72-jarige Museveni heeft rust en groeiende welvaart gebracht in eigen land - voor wie naar hem luistert - , maar voor gewapende interventies in buurlanden als Congo en Zuid-Soedan draait hij zijn hand niet om. In zijn inauguratiespeech in 1986 noemde hij lang zittende leiders nog een van de grootste problemen in Afrika. Intussen is Museveni zelf al aan zijn vijfde ambtstermijn bezig.

De 73-jarige Omar Al Bashir staat sinds 2009 op de zwarte lijst van het Internationaal Strafhof voor oorlogsmisdaden en misdaden tegen de mensheid in de opstandige provincie Darfur. Dat belet hem niet om nog regelmatig rond te reizen naar bevriende naties die het niet aandurven om de éminence grise uit te leveren. Bashir wierp in 1986 de regering in Khartoem omver omdat die wilde onderhandelen met het zuiden. De burgeroorlog tussen noord en zuid kostte honderdduizenden mensenlevens. Ook hij zit op een olievat en daarom kijken sommigen de andere richting op wanneer hij het te bont maakt.

De 65-jarige ex-militair van de Zaghawa-stam kreeg zijn militaire opleiding in Parijs. Hij was daarheen gestuurd door de Tsjadische dictator Hissène Habré, die hij zelf in 1990 zou omverwerpen. Onder Déby kreeg Tsjaad herhaaldelijk opstanden en vluchtelingenstromen te verwerken. Met sterke hand regeren is dus belangrijk, denkt de president die al 5 verkiezingen won en zijn democratische houdbaarheidsdatum al meermaals liet verstrijken.

 Een rasechte revolutionair, de alleenheerser van Eritrea die geen tegenspraak duldt. Zijn land wordt wel eens het Noord-Korea van Afrika genoemd. Afewerki vocht jarenlang met het Eritrese Bevrijdingsfront EPLF in de onafhankelijkheidsoorlog tegen Ethiopië. In 1993 installeerde hij een marxistisch regime dat steeds gewelddadiger werd. Volgens Amnesty International heeft Afewerki vele duizenden opposanten achter de tralies gedraaid. Foltering en gedwongen legerdienst zijn de regel, persvrijheid bestaat er niet. Geen wonder dat de Eritreeërs bij duizenden hun land zijn ontvlucht.

 De 73-jarige president van de Franse oud-kolonie heeft zijn politieke carrière in twee stappen afgelegd. Eerst als president van ’79 tot ’92, toen hij de verkiezingen verloor nadat het westen hem had opgelegd om een meerpartijensysteem in te voeren. Sassou kon zijn nederlaag niet verkroppen, tijdens de tweede burgeroorlog greep hij de macht met de wapens. Ook Sassou Nguessou heeft er al een aantal mandaten opzitten dankzij gemorrel aan de grondwet. Daardoor won hij ook vorig jaar nog gemakkelijk in de eerste ronde. Corruptie tiert welig in Congo-Brazzaville, en dochter Julienne ligt onder vuur van het Franse gerecht omdat ze overheidsgeld zou hebben verduisterd.

Heeft Algerije de 80-jarige Bouteflika nodig of niet? Dat is de vraag. Bouteflika heeft heel wat conflicten achter de rug. Tegen de Fransen, tijdens de onafhankelijkheidsoorlog, en tegen radicaal-islamitische opstandelingen in de jaren ’90. Bouteflika beloofde hen amnestie en werd 5 keer herkozen, ook met beloftes voor economische hervormingen. Bij de vorige verkiezingen haalde hij nog 75 procent van de stemmen. Maar de president is zwaar ziek en geruchten over zijn opvolging doen voortdurend de ronde.

 Nog dit. Van de tien langst zittende presidenten komen er 7 uit Afrika. Van alle recente presidenten was Moe'ammar al-Khaddafi het langst aan de macht, tussen 1969 en zijn gewelddadige dood in november 2011. 13 Afrikaanse presidenten hebben hun wettelijke termijnen laten verlengen. President Nelson Mandela gaf wel al na 1 ambtstermijn de fakkel door.