De 5 boeken die het leven van staatssecretaris Philippe De Backer hebben veranderd

Staatssecretaris Philippe De Backer (Open VLD) blijft boeken kopen, hoewel hij er weinig tijd voor heeft. Doorheen het jaar voegt hij de boeken die interessant kunnen zijn toe aan zijn to-read of to-buylijstje op zijn smartphone. Amerikaanse of minder voor de hand liggende boeken koopt hij dan eerder online en soms valt hij gewoon een boekenwinkel binnen om te ontdekken wat er allemaal op het schap ligt.

De Backers interesse in boeken is vrij breed: van romans tot maatschappelijk of wetenschappelijk belangrijke werken en uiteenzettingen over esthetiek en kunst. "De schat vol kennis was nog nooit zo groot, maar er gaat niets boven een papieren boek. Het is belangrijk als mens om zoveel mogelijk kennis tot jou te nemen."

Hoe moeten we in een diverse samenleving met elkaar omgaan? Wat zijn de basisregels daarvan? De Israëlische filosoof Margalit probeert in dit boek aan te tonen dat fatsoen een goede leidraad is.

"Hoe we elkaar moeten behandelen gaat verder dan de inrichting van een klassieke rechtstaat. Het gaat niet alleen om gemeenschappelijke rechten en vrijheden maar ook om elkaars verschillen en op welke manier we die in een diverse samenleving benaderen. Dat voel ik zeker aan in bijvoorbeeld Antwerpen, waar ik woon, en fatsoen is daarbij een goed beginpunt."

Dezelfde vraag en thematiek komt ook terug in "Wachten op Godot". Twee vrienden die discussiëren over (de zin van) het leven. Er zitten veel elementen in die je volgens De Backer aan het denken zetten: hoe zijn de verhoudingen de dag van vandaag? Kan iedereen zijn eigen keuzes maken?

"Ik heb vooral geleerd dat iedereen uiteindelijk op zichzelf is aangewezen. We moeten niet wachten op een ander om iets te doen. Iedereen heeft zijn eigen leven en moet zijn eigen verantwoordelijkheden nemen."

Maar om je eigen keuzes te kunnen maken en je verantwoordelijkheden op te nemen, daar is iets voor nodig. Isaiah Berlin, een denker die een belangrijke rol speelt in de liberale denkwijze van De Backer, maakt hiervoor een onderscheid in positieve en negatieve vrijheden. Een negatieve vrijheid houdt in dat we vrij zijn van externe invloeden. We kunnen met andere woorden een eigen beslissing nemen. "Maar Berlin toont aan dat we ook rekening moeten houden met de positieve vrijheden. Hebben we alle middelen en kennis om die vrijheden en keuzes te vrijwaren? Hebben we een goed onderwijs? Kunnen we de zieken goed helpen?"

In "Against the current" probeert Berlin eerder aan te tonen hoe belangrijk de ideeën van filosofen zijn die in hun tijd als ketterij werden aanzien, zoals die van Machiavelli. "De minderheidspositie die de filosofen toen hadden, is nu veranderd in een meerderheidspositie door tegen de stroom in te blijven gaan. Hun visies zijn mainstream geworden. En dat is ook vaak het lot van een politicus."

"Toen ik 15 à 16 jaar was, heb ik dit boek gelezen en het zette me ertoe aan om biologie en biotechnologie te gaan studeren." Dawkins bespreekt hierin de gevolgen van de evolutietheorie: het gaat over wie jij bent, over onze psychologische vermogens, enzovoort.

"Dawkins is een heel interessante en heldere denker. Hij weet moeilijke materie om te zetten naar een vorm waardoor het ook voor de gewone sterveling verstaanbaar wordt. Dawkins maakt duidelijk dat we in maatschappelijke debatten een recht hebben op eigen opinies, maar niet op eigen feiten. We moeten belangrijke hedendaagse wetenschappelijke feiten accepteren en daarmee aan de slag gaan."

De Backer is zo iemand die ook graag onderlijnt in zijn boeken. "Het is fijn om vijftien jaar later, als je een boek herleest, te zien wat toen je ideeën of verwachtingen waren. En soms kan je bepaalde visies nog steeds bevestigen en andere ontkrachten."

Een boek dat De Backer de moeite vindt om te herlezen is "De goddelijke komedie" van Dante. Het is niet alleen een hoogstaand werk op vlak van de Italiaanse letterkunde, maar ook op wereldniveau. "Je wordt meegenomen op een reis waarin de gehele christelijke levenshouding vorm krijgt en wordt voorgesteld. Het hoofdpersonage krijgt tegelijkertijd ook met andere invloeden te maken, zoals de moslimwereld, en je leert hoe hij aan de hand daarvan zijn denkwereld schept."