Brexitgesprekken lijken in impasse te zijn geraakt: "Wij willen vriendschap, zij willen een gevecht"
De Britten zijn de Brexit-onderhandelingen niet goed begonnen. Dat heeft het voormalige hoofd van de Britse diplomatieke dienst maandag op de BBC gezegd. Volgens Simon Fraser is de Britse regering door de onderlinge verdeeldheid niet in staat een hecht front te vormen tegenover Brussel.
Een nog groter probleem bij de gesprekken, die nu al in een impasse lijken te zijn geraakt, is echter het culturele verschil tussen eiland en vasteland. "Wij willen vriendschap, zij willen een gevecht", zette een Britse zondagskrant dit weekend zelfs boven een hoofdredactioneel.
In Westminster was er afgelopen weken een stille eurogezinde revolutie gaande, aangevoerd door de minister van Financiën Philip Hammond. Terwijl premier Theresa May en de Brexiteers met vakantie waren, liet deze eurogezinde bewindsman welwillende geluiden horen. Zo zei Big Phil dat er een overgangsperiode van zeker drie jaar moet komen en dat Groot-Brittannië niet zal veranderen in een Singapore in de Noordzee, mochten de onderhandelingen stuklopen. "We blijven herkenbaar Europees", zo verzekerde Hammond, die de wensen van het bedrijfsleven in de gaten moet houden.
Op haar beurt had de even eurogezinde minister van Binnenlandse Zaken Amber Rudd, beter laat dan nooit, een onderzoek aangekondigd naar de gevolgen van een beperking van het vrij verkeer voor diverse sectoren, van de horeca tot de landbouw, van de bouw tot de zorg. Afgelopen weekeinde dook het idee op om Europese migranten van onder de dertig zonder veel problemen tijdelijke werkvergunningen te verstrekken.
Voor het blok zetten
Tevens lieten Britse diplomaten uitlekken dat het land bereid is een afkoopsom van veertig miljard euro te betalen, minder dan Brussel verlangt.
"Waarvoor?" was de korte reactie van Nigel Farage, de voormalige partijleider van de UK Independence Party (UKIP), toen hij het bedrag hoorde.
Twitter bericht wordt geladen...
Ook de Brexiteers binnen de Conservatieve Partij vragen zich af of de Britten de EU juridisch gezien wel geld verschuldigd zijn. Sterker, bij sommigen leeft Thatchers 'I want my money back!' Voormalig Brexit-staatssecretaris David Jones beweerde dat topambtenaren de bewindslieden voor het blok proberen te zetten. Anders dan Brussel vinden de Britten trouwens dat de afkoopsom en een nieuw handelsverdrag onlosmakelijk met elkaar verbonden zijn. Ze zien het te betalen miljardenbedrag als een investering in de toekomst, niet als het voldoen van lopende verplichtingen.
Dit legt meteen een fundamenteler verschil bloot. In de belevingswereld der Brexiteers is het prima mogelijk om het lidmaatschap op te zeggen en even goede vrienden te blijven. Dat de vrienden op het vasteland het voelen als een verraad, als een inbreuk op de solidariteit en het verlies van een familielid, vinden ze moeilijk te vatten. Vandaar ook dat ze erop vertrouwen dat Duitse en Franse bedrijven en multinationals de leiders in Berlijn en Parijs zullen overhalen om toeschietelijk te zijn in het Brexit-proces. Vooralsnog zijn er geen tekenen die deze verwachting rechtvaardigen.
Bij de Brexiterende helft van de eilandbewoners begint ook het gevoel te leven dat de Europese Unie bezig is met een strafexpeditie tegen de Britten
Bij de Brexiterende helft van de eilandbewoners begint ook het gevoel te leven dat de Europese Unie - soms omschreven als The Bully Boys of Brussels - bezig is met een strafexpeditie tegen de Britten. Een voorbeeld is de commotie over de urenlange rijen voor de douanepoortjes op de Europese luchthavens, een gevolg van het Brusselse besluit om strenger te controleren op reizigers van buiten het Schengen-gebied, wat toevallig vooral Britten zijn. Een anoniem gebleven minister suggereerde dat de vrienden op het vasteland willen laten zien wat de Britse reizigers na Brexit te wachten staat.
Daarnaast zijn er in Griekenland Syriza-politici die de teruggave van de Elgin Marbles eisen in ruil voor Griekse steun aan een Brexit-akkoord, de marmeren Parthenonbeelden die begin 19e eeuw door de Britse gezant Thomas Bruce, Lord Elgin, naar Londen waren gebracht. Spanje slaagt er met succes in om de status van de Britse enclave Gibraltar te koppelen aan Brexit. En de Ierse premier Leo Varadkar heeft gedreigd de onderhandelingen te zullen traineren als er geen werkbare oplossing komt voor de Ierse grens, die wat hem betreft niet over land maar door de Ierse Zee zal lopen, Ulster daardoor afsnijdend van de rest van het VK.
Ieder land lijkt het adagium van Boris Johnsons beroemde en verre voorganger Lord Palmerston te kennen, die in de 19e eeuw beweerde dat Engeland geen vrienden heeft maar slechts belangen. Bovendien is het voor de Britse bewindslieden al moeilijk genoeg om onderling vrienden te blijven.