Elke dag 100 klachten over fraude

"De stijging van het aantal klachten  kunnen we enkel toejuichen", zegt Johan Verbelen van de FOD Economie. "Dat betekent dat meldpunt.belgie.be steeds bekender wordt. Hoe meer meldingen we krijgen, hoe sneller we een eventueel onderzoek kunnen instellen, en hoe kleiner de kans dat fraude op grote schaal uitdeint."

"Anderzijds hebben we dit jaar enkele cases behandeld waarvoor enorm veel klachten waren binnengekomen. Over pamperbox.be kregen we bijvoorbeeld 2.029 meldingen binnen. Deze site bood goedkope pamperpakketten aan, onder meer via websites als Groupon. Enorm veel mensen tekenden op zijn aanbod in, maar bestellingen werden nooit effectief geleverd", zegt Verbelen.

"Er is rond deze site enorm veel media-aandacht geweest, en ook Test-Aankoop is hier mee op de kar gesprongen om het consumentenbedrog aan te klagen. Een groot aantal meldingen hierover bij ons in zekere zin dan logisch, zeker omdat ze ook een juridisch staartje gekregen hebben. Wij hebben de identificatie van de slachtoffers van deze fraude mee opgevolgd."

Het meldpunt van de FOD Economie heeft twee functies: enerzijds noteren ze de melding van een bepaalde fraude, en sturen ze de klager door naar de juiste instantie voor advies of om eventuele schade te recupereren. Als er een bepaalde klacht vaak terugkomt, stelt het meldpunt een onderzoek in naar fraude op grote schaal. Dat onderzoek kwam er in de eerste zes maanden van 2017 in 43% van gevallen, ongeveer evenveel als vorig jaar.

"Let wel: iedereen die via ons meldpunt een klacht laat noteren, krijgt doorverwijsadvies van ons. We stellen enkel een onderzoek in als de aard van de klacht onder de bevoegdheid van de FOD Economie valt. Anders verwijzen we een klacht bijvoorbeeld door naar de politie, de FOD Financiën of het voedselagentschap. Een geschil tussen een consument en een bedrijf heeft ook niet per se iets te maken met grootschalige fraude", legt Verbelen uit. 

De aard van de fraudemeldingen ligt in dezelfde lijn als vorig jaar. Het gaat meestal om mensen die ongewenste telefoons krijgen, overtuigd worden om iets snel - maar onterecht - te betalen, of om snel tot een ongewenste aankoop over te gaan. De meerderheid van de meldingen heeft te maken met praktijken op het internet.

• 1) Ongewenste telefoontjes (21,5% van de meldingen): "Ook al registreren mensen zich op "bel mij niet"-lijsten, toch worden ze soms nog opgebeld door callcenters of bedrijven. Dat wordt als zeer storend ervaren, en dat wordt dus nog steeds massaal gemeld. Of mensen worden telefonisch overhaald om in te gaan op een aanbod met een zogezegde proefperiode, maar dat blijkt om een definitief contract te gaan, dat moeilijk op te zeggen valt."
• 2) Fraude bij onlineverkoop (15,9%): "Denk aan de historie rond valse concerttickets."
• 3) Problemen met de levering van online bestellingen (10,3%): "Mensen krijgen het foute pakje, of hun bestelling is onvolledig. "
• 4) Ongewenste mails of zogenoemde "phishing" (7,6%)
• 5) Spookfacturen (5,6%): "Dit type fraude komt vooral voor bij bedrijven, die facturen krijgen voor nooit geleverde diensten, bijvoorbeeld voor onderhoud of zogezegd bestelde softwarepakketten. Hier gaan fraudeurs bewust bedrijven aanschrijven, in de hoop dat de boekhouding snel betaalt zonder de factuur grondig te controleren."

OPGELET: dit is niet hetzelfde als factuurfraude, waarvan particulieren eerder het slachtoffer zijn. "In dit geval moeten mensen betalen voor een dienst die weldegelijk is geleverd, zoals bijvoorbeeld een keuken die is geïnstalleerd. Maar het rekeningnummer op de factuur is veranderd, waardoor de bedragen in de verkeerde handen vallen. In absolute cijfers gaan het niet om veel klachten, maar door de grootte van de bedragen is elke klacht er één te veel."