Gaat Trump toch nieuwe troepen naar Afghanistan sturen?

Het blijkt weer eens dat een oorlog beëindigen moeilijker is dan een oorlog beginnen. De Amerikanen en de NAVO hadden allang weg willen zijn uit Afghanistan. Maar dat lukt niet. Zestien jaar zitten ze nu in dat land maar ze krijgen de taliban er niet onder. In juni liet het bondgenootschap weten dat vijftien lidstaten positief hadden geantwoord op een verzoek van de militaire commandanten om extra troepen.

Vandaag is het naar verwacht de beurt aan Trump. Vanaf de militaire basis van Fort Myer in Arlington, Virginia, zal hij zich om 9 uur 's avonds (3 uur vannacht Belgische tijd) tot de natie richten. Dat is voor het eerst sinds hij in januari een toespraak hield tot het Congres. Zijn de berichten juist dat hij zo'n 4.000 extra manschappen gaat sturen, dan heeft hij ook echt iets uit te leggen. Met name tegenover zijn achterban.

Als presidentskandidaat profileerde Trump zich als een isolationist. Hij vond dat het na de uitputtende oorlogen in Afghanistan en Irak hoog tijd was dat de Amerikanen weer eerst aan zichzelf zouden gaan denken. In de rede bij zijn beëdiging zei hij het een paar keer met grote klem: "Amerika Eerst! Amerika Eerst!" Vannacht moet hij wellicht bekennen: America First maar Afghanistan een beetje Second.

Het zal interessant zijn om te zien hoe Trump een ommezwaai zal rechtvaardigen. Hij wil meer aandacht besteden aan Amerika zelf, maar hij heeft ook altijd beloofd er alles aan te zullen doen om het internationale terrorisme te verslaan. Een eventuele troepenversterking kan hij aan zijn kiezers 'verkopen' als noodzakelijk kwaad in de strijd tegen de terreur, zeker nu een filiaal van 'Islamitische Staat' (IS) terreinwinst boekt in Afghanistan. Daarnaast kan Trump erop wijzen dat de NAVO-landen eveneens een extra bijdrage zullen gaan leveren, wat hem in staat stelt te zeggen dat Amerika er niet meer goeddeels alleen voor opdraait.

Er zijn momenteel in totaal 8.400 Amerikaanse militairen gestationeerd in Afghanistan. De meesten van die manschappen maken deel uit van de 13.000 man sterke NAVO-missie Resolute Support die bedoeld is om de Afghaanse regeringstroepen te trainen en te adviseren in de strijd tegen de taliban-rebellen. Tweeduizend Amerikaanse militairen zijn belast met gevechtstaken in het kader van de strijd tegen terreurgroepen als de 'Islamititische Staat in Khorasan', het plaatselijke IS-filiaal. Hoeveel man extra de NAVO-landen willen gaan leveren, is nog niet bekend. Deze troepen zullen uitsluitend bedoeld zijn voor de trainingsmissie. Volgens NAVO-chef Jens Stoltenberg is het uitgesloten dat het bondgenootschap weer gevechtsoperaties gaat uitvoeren.

Daar zijn de Amerikanen ook niet zo tuk op. Reden waarom er een optie op tafel lag om geen extra manschappen uit de reguliere strijdkrachten te sturen maar het werk uit te besteden aan huurlingen van particuliere beveiligingsorganisaties. Trumps strateeg Steve Bannon was voor dit outsourcen, maar het lijkt er niet op dat daarvoor wordt gekozen. Bannon werd vorige week ontslagen.

Lees ook: Steve Bannon zou eervol ontslag krijgen. Toen kwam Charlottesville

Het is moeilijk voor Amerika om zich te onttrekken aan Afghanistan. De vorige Amerikaanse president, Barack Obama, had gehoopt zich voor het einde van zijn presidentschap uit Afghanistan te kunnen terugtrekken. Vanwege de aanhoudende kracht van de taliban zag hij af van dat plan. Hij had geleerd van Irak. Dat land verviel weer in chaos kort na het vertrek van de Amerikaanse strijdkrachten in december 2011. Door de opmars van het terreurleger van IS zag hij zich zelfs gedwongen troepen en bommenwerpers terug te sturen naar Irak.

Een dergelijk scenario moest worden voorkomen in Afghanistan. De westerse aanwezigheid werd de afgelopen jaren niet beëindigd. Zij werd wel verminderd en veranderde van karakter. Het aantal troepen werd gereduceerd van 140.000 tot 17.000 in totaal en gevechtstaken werden overgedragen aan de Afghaanse strijdkrachten. De NAVO-landen stopten in 2015 met hun gevechtsmissie. In plaats daarvan gingen zij in het kader van Resolute Support de Afghanen helpen vechten.

Een chaos als in Irak is vermeden maar in de strijd met de taliban heerst een 'patstelling', zei Stoltenberg in juni. Die lijken de VS en de NAVO nu te willen doorbreken met toch weer meer troepen. De zogenaamde '11-septemberoorlogen' die Amerika na de aanslagen in 2001 tegen het islamitisch extremisme ontketende, blijken nog moeilijker te beëindigen dan gewone oorlogen. De Amerikaanse minister van Defensie James Mattis verklaarde in juni in Brussel dat de troepensterkte in Afghanistan de afgelopen jaren 'te snel' is teruggebracht.