"Je denkt dat zo iemand eeuwig leeft"

Van den Hoof (foto in tekst) kreeg op Jazz Middelheim nog een cd van Alex Rossi met een hommage aan Toots Thielemans "We do it for your love", met werk van hedendaagse mondharmonicaspelers. "Daardoor had ik al vaak gedacht: hoe zou het nu met Toots zijn? Het doet met toch wel wat. Je denk dat hij eeuwig leeft."

"Hij heeft getoond dat de mondharmonica een volwaardig jazzinstrument was, met een sound en met een onnavolgbare aantrekkelijkheid en aanstekelijkheid", reageert Marc Van den Hoof op Radio 1. "De muziek die hij maakte, dat is jazz, het moet aanstekelijk zijn, je moet er door gegrepen zijn en dat had hij."

"Hij was een heel goede muzikant, maar hij was ook een zakenman. Om op dat niveau te kunnen blijven functioneren moet je goed weten wat je wil. Hij was ook een aangename man. Hij was een uitstekende, volbloed jazzman."

"Ik heb het gehoord via de sociale media", zegt pianist Jef Neve die in Nederland zit. "Ik ben geschrokken. Ik had het ook wel een beetje verwacht want ik had de jongste weken opgevangen dat zijn gezondheid een beetje achteruitgegaan was. Hij trad ook niet meer op. Ik denk dat hij jong is gebleven omdat hij op een podium is kunnen blijven staan. Hij was gemaakt uit 1 bouwsteen die muziek heet."

"Voor de jongere generatie muzikanten was hij een groot voorbeeld. Hij was ook een vriend. Ik voel mij vereerd dat ik hem heb mogen kennen. Het was een fantastische man. Veel jazzmuzikanten hadden een persoonlijke band met hem. Met Nieuwjaar kreeg ik een berichtje van hem. Hij speelde dan een muziekje in op mijn antwoordapparaat. Dat is Toots: een man die heel veel liefde en warmte gaf. Tot op het einde van zijn leven nodigde hij nog jonge muzikanten uit op het podium. Hij is een godfather in de brede zin van het woord, voor een hele generatie muzikanten."

"Het belangrijkste dat ik van Toots heb geleerd, is dat de melodie het belangrijkste is wanneer je op het podium staat."

"Hij heeft een fantastisch muzikaal leven gehad", zegt Stijn Van de Voorde van Studio Brussel. "Begin jaren 50 speelde hij bij Bobbejaan Schoepen die in Nashville mocht optreden. Hij is toen ook al verhuisd naar de VS waar hij onmiddellijk werd gerespecteerd in de jazz-scène."

"Hij heeft met Billy Joel, Paul Simon en Stevie Wonder gespeeld. Wereldwijd is hij echt een grote figuur."

"Het mooiste verhaal is het verhaal van een plaat die hij heeft uitgebracht in 1963 "The whistler and his guitar". Toen de Beatles voor het eerst in de VS kwamen, zagen ze de hoes in de platenwinkel. John Lennon heeft toen gezegd: die gitaar (een Rickenbacker) wil ik. Toots is toen zo'n gitaar gaan afgeven aan John Lennon in zijn hotel in New York. Hij was daar zelf heel trots op omdat hij zelf ook een grote Beatles-fan was."

"Ik heb de gelegenheid gehad om hem eens de hand te drukken aan de voet van het Atomium, wat een symbolisch moment was", zegt Vlaams minister van Cultuur Sven Gatz. "Hij was naast een buitengewoon muzikant ook een buitengewoon mens."

"Hij was zo getalenteerd en zo bescheiden en dat was niet gespeeld. Hij was een heel warme man ook. Ik denk dat iedereen echt van hem hield."

"Het is een groot verlies. Je weet, hij is 94, ooit zal het wel eens gebeuren, maar het is toch meer dan gemiddeld. Wanneer je zijn muziek vandaag hoort, word je wel een beetje weemoedig."

"Toots is een van de meest menselijke muzikanten die ik ooit heb ontmoet", zegt zanger Johan Verminnen.

Mijn laatste plaat, "Tussen een glimlach en een traan", is geïnspireerd op een uitspraak van hem die in dat opzicht typerend is. Op de vraag hoe hij zijn succes verklaarde, antwoordde hij een Britse journalist: "Everything I do, is between a smile and a tear.'"

"We hebben jarenlang een vriendschappelijke band gehad. Ik was piepjong toen ik hem opbelde om te vragen of hij mee wou spelen op een plaat. Ik hoorde hem aan zijn vrouw vragen of ze al van Johan Verminnen had gehoord en zij antwoordde: "Ja, dat is diene chanteur." Het volgende wat hij zei was: 'Waar kan ik u mee helpen?" Ik was piepjong en besefte niet dat ik sprak met een wereldvedette. Maar ondanks zijn status bleef hij altijd een uitermate vriendelijke man."

Mondharmonicaspeler Steven De Bruyn heeft Toots Thielemans een 8-tal keer ontmoet. "Voor hem ging de muziek altijd voorop en dat maakt hem zo groot. Het ging puur om de muziek en dat is iets wat alleen de allergrootsten vaak hebben."

"Met twee noten hoor je dat het Toots is, dat is heel uniek. Er zijn enorm veel klonen van Toots, maar er was maar één die is wie hij was. Na meer dan 25 jaar mondharmonica spelen, heb ik veel meer bewondering voor Toots dan wanneer ik net begon. Het is ongelofelijk wat hij gedaan heeft."

"Ik ben zeer droevig, het is een zeer, zeer groot verlies", zegt de Brusselse zanger Lange Jojo, die met Toots Thielemans opgroeide in de Marollen. "Ik hoop dat er voor hem een monument wordt opgericht want als iemand België vertegenwoordigde was hij het wel."

"We hadden dezelfde roots", zegt Lange Jojo, van wie de grootouders in de Marollen woonden. "Als we de kans hadden elkaar te zien buiten de muziek, vertelde hij me over zijn ervaringen in de VS. We praatten graag in het Brussels. Hij was een van de laatsten met wie ik in het Brussels kon zwanzen."

"Hij speelde mondharmonica door de telefoon om me gelukkige verjaardag te wensen. Hij was een charmante man, zeer vriendelijk, en is altijd eenvoudig gebleven. Hij was mijn idool. In mijn studio heb ik veel foto's van hem. Hij heeft me zelfs een mondharmonica gegeven. Hij was simpelweg een monument", besluit Lange Jojo.

Bertrand Flamang, de organisator van Gent Jazz en Jazz Middelheim, zal zich Toots Thielemans vooral herinneren als iemand die zich, zelfs op het hoogtepunt van de eigen roem, bleef inzetten voor anderen.

"Ook Jazz Middelheim heeft hij kansen gegeven. Hij kwam met veel energie. Toen ik begon, was hij er het eerste jaar ook. Hij had altijd veel goede energie. Middelheim heeft ook veel moeilijke periodes gehad, bijvoorbeeld rond 1982. Toots is er elke keer teruggekeerd, als een echt commitment voor een festival dat hem dierbaar was."

"Hij was een grote meneer, als mens altijd superwarm, met een kwinkslag, een grap en nooit verlegen om een emotie te uiten en ook verdriet vorm te geven. Het is niet toevallig dat zulke mensen diegenen zijn die ook uitzonderlijk muzikant worden."

Collega-muzikant Philip Catherine noemt Tielemans' oeuvre een combinatie was van gevoel en uiterste nauwkeurigheid. "Hij legde veel gevoel in zijn muziek, heel bluesy, maar tegelijkertijd was hij uiterst nauwkeurig. Dat is zeer zeldzaam. Mensen zijn dikwijls nauwkeurig en saai, of net heel gevoelsmatig. Hij had een mooi evenwicht."

"In de jaren tachtig, toen hij een herseninfarct kreeg en aan de linkerarm verlamd raakte, zag ik hem zijn toonladders opnieuw leren als een beginner, om even later opnieuw gitaar te beginnen spelen. Daar heb je veel wilskracht en doorzettingsvermogen voor nodig". Catherine hield ook van de humor van Toots Thielemans. "Hij maakte de hele tijd grappen, een paar dagen geleden nog in het ziekenhuis."