Het Wilde Westen van het internet of niet, het darknet kreeg onlangs harde klappen te verwerken toen de Nederlandse politie kort na elkaar twee zeer belangrijke “marktplaatsen” opdoekte: Alpha B en Hansa. De Nederlandse speurders waren erin geslaagd om, met de hulp van de FBI, de toegangscodes te bemachtigen van die illegale websites, te infiltreren en zo een maand lang in het oog te houden wie wat verhandelde. De politie nam het zaakje over zonder dat iemand op het darknet dit in de smiezen had.

“Het brein achter Alpha B, het 25-jarige whiz kid Alexandre Cazes, bleek vanuit Thailand te opereren, werd opgepakt en in de cel gezet. Maar een week later, nog voor zijn uitlevering, pleegde de man zelfmoord. Raar”, zegt Eddy Willems, de beveiligingsexpert van G Data die volgende week aan de universiteit van Utrecht een gastles geeft over het darknet.

Zes huurmoorden

“Het is overigens niet de eerste keer dat een plek voor illegale deals op het darknet wordt opgerold door de politie”, zegt hij. “Dat gebeurde ook al in 2013 met Silk Road, een andere beruchte marktplaats voor allerlei schimmige deals.”

De ontwerper en beheerder van die ondergrondse site, de Amerikaan Ross Ulbricht, draaide twee jaar na de oprichting al 1,2 miljard dollar aan omzet. Nadat bleek dat hij op zijn eigen fora zes keer een huurmoordenaar had ingeschakeld die effectief in zijn opdracht zes moorden hadden gepleegd, werd hij tot levenslang veroordeeld.

“Eigenlijk heb je niet meer nodig dan een laptop, een dosis technisch vernuft en vooral een goed uitgebouwd netwerk van duistere figuren om zo’n marktplaats op het darknet uit de startblokken te krijgen”, zegt Eddy Willems. “Dan kan het geld in recordtempo binnenstromen, omdat de beheerder van zo’n digitaal crimineel winkelcentrum met 30 procent van het transactiegeld wegloopt. Die commissies zijn zo hoog omdat misdadigers natuurlijk hun materiaal niet zo gemakkelijk bovengronds kwijt geraken.”

Rondkijken op het dark net

“Iedereen kan vrij makkelijk op het dark net geraken”, zegt Willems. “En het is niet eens strafbaar. Pas als je er ook gaat kopen en verkopen overtreed je de wet. Ikzelf ben er meerdere keren gaan kijken om research te doen voor mijn lezingen en screenshots te maken van de waren die er te koop worden aangeboden.”

Wie eens een kijkje wil nemen, moet eerst de Tor-browser downloaden. Dat duurt enkele minuten. Wie via Tor surft, blijft anoniem. Niemand ziet wat je doet omdat er verschillende tussenstations zijn opgericht tussen de afzender en de bestemmeling. In die tussenstations wordt een gedeelte van de info versleuteld. Zo wordt het bijvoorbeeld veel moeilijker voor een buitenstaander om een IP-adres te achterhalen.

Coolblue voor criminelen

Willems: “Daarna moet je op zoek naar een lijst van marktplaatsen. Dat zijn websites waar je de koopwaar kan vinden. Die lijsten zijn vrij makkelijk te vinden. Om op zo’n marktplaats te geraken moet je een account aanmaken, wat vrij makkelijk is. Je anonimiteit blijft verzekerd.”

Eens je op de marktplaats staat, verschijnen in de linkerkolom de goederen die je kan kopen. “Je moet je dat voorstellen als een Coolblue of een bol.com voor illegale zaken”, zegt Eddy Willems. “Het grootste aanbod bestaat uit drugs. maar je vindt er ook lijsten met wapens en munitie, gestolen creditcard gegevens, valse rijbewijzen en paspoorten. “ Die laatste kan je kopen vanaf 1.000 euro.

“Pas op, betalen in euro wordt niet aanvaard op het darknet. Dat doe je met virtueel geld. Bitcoins bijvoorbeeld, die je op talloze websites kan aankopen. Daarna moeten die bitcoins eerst overgemaakt worden op het account van de marktplaats. De beheerder neemt eerst een flinke commissie voor zich en stort de rest door aan de verkoper.”

Postpakketje

Daarna moet het aangekochte goed nog bij de bestemmeling geraken. “Dat gebeurt meestal in een postpakket”, zegt Willems. “Af en toe wordt zo’n pakketje door de post onderschept maar dat risico kan worden omzeild door bijvoorbeeld een vuurwapen in verschillende onderdelen te verzenden.”

Oplichting is wijdverbreid op het darknet. “Je hebt geen enkele garantie dat je de gekochte drugs of wapens ook in handen krijgt. En een klacht indienen bij de politie kan natuurlijk niet.”

Daarom draait zo’n markplaats ook vooral op vertrouwen. “De reputatie van de verkoper is de belangrijkste troef op de ondergrondse crimimarkt. De recensies van vroegere kopers over de betrouwbaarheid van de verkoper bepalen of hij zaakjes kan blijven doen.”

Haatsites en klokkenluiders

Naast dit online shoppingcentrum voor louche deals wordt het darkweb vooral gebruikt door pedofielen die er in de schaduw hun zaakjes doen. “Ik moet zeggen dat ik op mijn speurtochten door het dark net vaker op pedofielen ben gestoten dan op verkopers van drugs of wapens”, zegt Willems. “Ik heb ook al enkele keren ontdekkingen van pedofiel materiaal gemeld aan de politie.”

Maar er zijn nog spelers actief in deze onzichtbare hoek van het wereldwijde web. Nadat de veel gelezen racistische nazisite The Daily Stormer na de rellen in Charlottesville door heel wat browsers werd gedumpt, vond de haatsite een onderkomen op de dark net. Browser Tor gaf de racistische spreekbuis onderdak, onder het mom van de vrijheid van meningsuiting en de absolute privacy van haar klanten.

Die anonimiteit blijft de grootste troef van het dark web en kan ook voor positieve doeleinden worden gebruikt. “Klokkenluiders zoals Edward Snowden konden er wantoestanden aanklagen zonder zichzelf te verraden”, zegt Willems. “En er zijn ook journalisten die het gebruiken om schandalen aan het licht te brengen die ze bovengronds niet kunnen vrijgeven”.

Door de recente succesvolle infiltraties van de politiediensten zijn de belangrijkste marktplekken van het darknet opgerold. “Het darknet ligt momenteel toch wel op haar gat", zegt Willems. "Maar wees er maar zeker van dat over enkele maanden nieuwe spelers opduiken en de illegale markt weer welig tiert.”