De wilde hamster is de klos. In Vlaanderen zijn er naar schatting minder dan 50 exemplaren over, allemaal in het Limburgse dorp Widooie. Twee jaar geleden startte de Vlaamse overheid een soortbeschermingsprogramma (SBP) op voor de wilde hamster. 800.000 euro - gespreid over 5 jaar - vooral om het leefgebied van het beestje uit te breiden. Een deel daarvan gaat naar subsidies voor landbouwers die hun akkers hamstervriendelijk maken.

Maar de hamster is niet de enige soort die van de Vlaamse overheid zo'n voorkeursbehandeling krijgt. Er zijn er nog zeven andere: de bever, de gladde slang, de grauwe kiekendief, de heivlinder, de knoflookpad, de kwartelkoning en de roerdomp. En de komende jaren worden er beschermingsprogramma's opgestart voor onder meer de hazelmuis, de boomkikker en de watervleermuis.

De dieren die Vlaanderen  beschermt via de SBP's zijn meestal klein en onopvallend, en dikwijls geen publiekslievelingen. Een bedreigde olifant of Sumatraanse tijger krijgt begrip van veel mensen, terwijl bij de knoflookpad de vraag al eens rijst of het wel verantwoord is er om 240.000 euro overheidsgeld tegenaan te gooien.

"Over het nut van de natuur kan je uren discussiëren, maar het is zeker zinvol om die kleine diersoorten te behouden in Vlaanderen," zegt Marie-Laure Vanwanseele van het Agentschap Natuur en Bos. "We noemen dat paraplusoorten. Als je die soorten beschermt, dan profiteren daar een heleboel andere diersoorten mee van. Als je dat leefgebied gaat uitbreiden, dan maak je het andere dieren ook makkelijker."

De diersoorten die een Vlaams beschermingsprogramma krijgen, worden uitgekozen door een heel team van experten en betrokken partners. Het zijn soorten die in nood zijn en die zonder hulp zouden verdwijnen in Vlaanderen. "Die wilde hamster bijvoorbeeld, die kan het op zijn eentje niet meer redden," zegt Vanwanseele. "Er zijn nog maar enkele tientallen exemplaren. Zelfs als je dat leefgebied in orde krijgt, kan die soort zichzelf niet meer opkrikken. En dus zullen we ze op termijn opnieuw gaan uitzetten."

"Het is uiteraard niet meteen dramatisch als er morgen geen wilde hamsters meer zouden zijn zijn in Vlaanderen," zegt Koen Van Muylem van het Insituut voor Natuur- en Bosonderzoek. "Maar je streeft in de natuur altijd naar een zo gezond en compleet mogelijk ecosysteem. Als die 50 hamsters verdwijnen, dan verdwijnt er een schakel, en daardoor komen andere soorten mogelijk in de problemen. Er zijn dieren die hamsters eten, die hamsters eten zelf ook andere dieren. Als er zo'n schakeltje wegvalt, dan kan het evenwicht in gevaar komen."