Het roemruchte Vikingverleden van Asselt kan de prullenbak in. Er is nooit een kamp van Noormannen gevonden, net zo min als een versterkte hof van de nazaten van Karel de Grote. De opgravingen die dat zouden hebben aangetoond, zijn belabberd uitgevoerd. Dat blijkt uit een nieuwe studie van archeoloog Leo Verhart in opdracht van de gemeente Roermond.

Lange tijd werd gedacht dat bij het Rozenkerkje in Asselt het historische ‘Ascloa’ lag, de plaats waar in 881 een Karolingische vesting en een groot Vikingkamp moeten hebben gelegen. Archeologische vondsten zouden dat in 1929 hebben aangetoond.

Nog steeds kunnen toeristen rond Asselt Vikingarrangementen boeken en worden er wandeltochten georganiseerd. Bij een openluchtspektakel in 2013 in Roermond zei wethouder Wim Kemp nog dat het Vikingverleden ‘de cultuur van Asselt en de regio heeft bepaald’.

Opgravingen

Verhart concludeert nu dat er aan de opgravingen op basis waarvan Asselt dat Vikingverleden claimt, van alles scheelde. De archeoloog die de opgravingen destijds leidde, Jan Hendrik Holwerda, zou last hebben gehad van tunnelvisie. ‘Nog voordat er een schop de grond in ging, kon hij al melden wat hij hoopte te vinden,’ stelt Verhart.

Holwerda voerde meningen op als bewijs, legde verbindingen zonder degelijke onderbouwing, en de stenen muur met hoektorens die volgens hem om het Karolingische hof zou hebben gestaan, heeft hij nooit aangetroffen, schrijft Verhart. Asselt was niet de enige plaats waar Holwerda zo te werk ging: ook in Wijk bij Duurstede meende Holwerda zo’n Karolingisch hof, een curtis, te hebben gevonden. Dat bleken later resten van boerderijen.

Scherven

Verhart wijst erop dat er in de omgeving van Asselt geen enkel voorwerp is opgegraven dat aan Vikingen gekoppeld kan worden. Wel zijn er scherven van potten uit de 9e eeuw gevonden, maar die komen op veel bewoonde plaatsen voor.

Dat het verhaal van Vikingen in Asselt desondanks bijna negentig jaar lang stand hield, wijt Verhart aan het aanzien van Holwerda. ‘Zijn positie als een belangrijk geleerde in de Nederlandse archeologie heeft er lang voor gezorgd dat de archeologische achtergrond van Asselt nauwelijks bekritiseerd werd’, rapporteert Verhart. Holwerda was directeur van het Rijksmuseum van Oudheden in Leiden.

Geen spoor

Meer plaatsen, zoals Elsloo, menen het historische Ascloa te zijn. Asselt had dankzij Holwerda lang de sterkste archeologische kaarten. Nu niet meer: van een Vikingverleden in het Maasdorpje ontbreekt elk spoor.

Uit geschreven bronnen weten we dat er in 881 ergens aan de Maas een plaats Ascloa (of Haslon of Haslao) moet hebben gelegen waar de nazaten van Karel de Grote een versterkte hof hadden. Dat hof werd veroverd door Noormannen die het als uitvalsbasis gebruikten voor plundertochten naar Maastricht, Luik, Bonn en Keulen. Er zijn meer plaatsen die het historische Ascloa menen te zijn, zoals Elsloo en Arcen.