Waarom simultaan trio orkanen Irma, Jose en Katia zo uitzonderlijk is

Orkaan Irma heeft al voor aanzienlijke schade gezorgd in het Caribisch gebied en zal wellicht in Florida aan land gaan. Orkaan Katie bedreigt oostelijk Mexico en orkaan Jose kan lelijk huishouden op Antigua en Barbuda, het eiland dat eergisteren grotendeels werd vernield door orkaan Irma.

Karl, Igor en Julia: klein bier
De laatste keer dat drie orkanen tegelijk actief waren in het Atlantisch bassin was in 2010. Dit jaar inbegrepen, zijn er slechts zes voorbeelden van simultane orkanen. Maar het is de allereerste keer dat drie orkanen dreigen aan land te gaan, stelt expert tropische stormen Eric Blake van het National Hurricane Centre. "Dit is ongezien sinds de metingen", stelt hij op Twitter.

Over orkanen Karl, Igor en Julia uit 2010 stelt Blake: "Julia kwam zelfs niet in de buurt van land. Er was nooit een dreiging. Irma alleen al zal wellicht honderd keer meer schade aanrichten dan Igor en Karl samen". Beelden die vandaag druk worden gedeeld en de situatie van 2010 met nu vergelijken, zijn volgens Blake accuraat.

Fujiwhara
Het simultaan optreden van verschillende orkanen is niet onbekend en er is zelfs een meteorologische term voor: fujiwhara of het ronddansen en op elkaar inwerken van verschillende orkanen. In de jaren 1967, 1980, 1995 en 1998 waren er drie of meer simultane orkanen in het Atlantisch bassin, maar nooit eerder gingen die alle drie aan land.

Indien Irma, na Harvey, in de VS aan land komt als orkaan van categorie 4, is het de allereerste keer in de Amerikaanse geschiedenis dat het land twee keer in een jaar getroffen wordt door een orkaan van die kracht. Het Amerikaanse orkaanseizoen loopt van 1 juni tot 30 november, het hoogtepunt ligt doorgaans in de buurt van 10-11 september. Niet elke storm ontwikkelt zich tot een orkaan. Meestal is er een zestal per jaar. Dat cijfer is voor dit jaar nu al bereikt, met Franklin, Gert, Harvey, Irma, Jose en Katia. Mogelijk volgen er dit najaar nog orkanen in de regio. (leed door onder de illustratie)

Invloed van klimaatopwarming?

Weerexperts linken de toegenomen kracht van orkanen al langer aan de klimaatverandering. De opwarming van de aarde veroorzaakt geen orkanen, ze versterkt wel de verwoestende kracht ervan.

Orkanen houden het immers langer vol als de lucht boven oceanen warm en vochtig is. En ze hebben een groter verwoestend potentieel bij hogere temperaturen: warmere en vochtigere lucht leidt tot meer regen en meer overstromingen. Door de stijging van de zeespiegel wordt een storm bovendien gevolgd door almaar groter wordende golven.

Dat de orkanen nu allemaal tegelijk voorkomen, betekent niet dat er ook meer zijn. Er is geen bewijs dat het aantal orkanen toeneemt. Ze komen veeleer toevallig tegelijk voor. Maar ze zijn wel gevaarlijker. Zwaardere orkanen is een trend die klimaatwetenschappers voorspelden, en die zich nu lijkt te voltrekken.

Orkaan Irma, die in delen van het Caribisch gebied lelijk heeft huisgehouden, is afgezwakt tot een storm van categorie 4 maar wordt nog als zeer gevaarlijk bestempeld met windsnelheden tot 250 km per uur. Die kracht zal Irma aanhouden nu hij koers zet naar achtereenvolgens de Turks- en Caicoseilanden, de Bahamas en Florida.
Het Amerikaanse National Hurricane Centre meldt zonet dat het oog van de storm zich momenteel even benoorden de Dominicaanse Republiek zit.

"Deze storm heeft het potentieel een catastrofe aan te richten in onze staat en je moet hem heel ernstig nemen", waarschuwde gouverneur van Florida Rick Scott. Een half miljoen inwoners van Florida is al geëvacueerd, er zijn zware files op alle wegen. Scott roept iedereen op zich klaar te maken voor evacuatie.

Intussen wordt gevreesd dat orkaan Jose, die voortdurend in kracht toeneemt, nog eens zal toeslaan in de gebieden die al door Irma werden gegeseld. "We maken ons ernstige zorgen over orkaan Jose", verklaarde premier Gaston Browne van Antigua en Barbuda tegenover de Washington Post. De schade die Irma op Barbuda aanrichtte, zorgde ervoor dat 60 procent van de 2.000 inwoners dakloos zijn. Die proberen het eiland te evacueren, maar er zijn te weinig boten om hen weg te brengen. 

Orkaan Katia, nog eentje van de eerste categorie, zit in de Golf van Mexico en dreigt de oostelijke kust van het land. Verwacht wordt dat Katia zaterdag de Mexicaanse deelstaat Veracruz zal beteiken. Experts vrezen dat Irma nog aan kracht zal winnen voor die aan land gaat. Bovendien beweegt Katia zich traag voort en kan die heel wat regen lozen op gebieden die de voorbije weken al gesatureerd raakten. Dat zegt Luis Felipe Puente, hoofd van de Mexicaanse nooddiensten.