In 2014 gaven de 20 grootste industrielanden en Europa, de G20, 416 miljard euro uit aan subsidies voor gas, steenkool en olie. Het gebruik van deze fossiele brandstoffen heeft een impact op de gezondheid. Door de luchtverontreiniging vergroot de kans op longkanker, astma, hart- en vaatziekten en vroegtijdige sterftes.  De onderzoekers schatten dat die staatssteun van 416 miljard wereldwijd een extra kost betekent van 2.600 miljard euro.

Het gaat hier om de economische kostprijs van vroegtijdige sterftes. Niet om de kostprijs van alle extra zorgen die nodig zijn om mensen te behandelen die het slachtoffer zijn van luchtverontreiniging. Daarom spreken de onderzoekers van een "voorzichtige schatting". Gezondheidseconoom Lieven Annemans van de UGent: "Het gaat om zogenaamde 'ontastbare kosten' waarbij men aan een verloren leven -terecht- een belangrijke economische waarde hecht."

Vooral in zwaar vervuilde landen heeft de afbouw van subsidies aan fossiele brandstoffen een belangrijke impact. Landen als China, India, Zuid-Afrika en Turkije hebben tot 70 procent minder vroegtijdige sterftes als ze de subsidiekraan dichtdraaien. Duitsland, dat navenant minder vervuilt, kan het aantal vroegtijdige sterftes met een kwart verminderen. Voor ons land is dat bijna 40 procent. Dat heeft onder meer te maken met ons dicht wegennet, het groot aantal kilometers dat jaarlijks wordt gereden en de populariteit van dieselwagens.

Elk sterfgeval heeft een prijskaartje, ook een vroegtijdig sterfgeval. HEAL heeft berekend dat voor China alleen de economische kost van de vroegtijdige sterftes door luchtverontreiniging 1.600 miljard euro bedraagt. Voor Europa is dat 220 miljard. Als we verder inzoomen op de lidstaten, komen we op 42,7 miljard voor Duitsland, 39,2 miljard voor Polen. Ons land staat buiten de top tien met 4,3 miljard. Dat is de kostprijs van om en bij de 6.000 vroegtijdige sterftes per jaar. Lieven Annemans: “voor alle duidelijkheid, daar zitten de kosten voor de ziekteverzekering nog niet in meegerekend. Het werkelijk bedrag kan dus nog veel hoger oplopen”.  

Vooral steenkool en diesel zijn zware vervuilers door het roet, de stikstofoxides en andere giftige stoffen. Toch krijgen beide brandstoffen nog flink wat steun. Direct of indirect. In de Europese Unie wordt diesel onrechtstreeks gesteund door de lagere heffingen ten opzichte van benzine.

Volgens Transport and Environment ging het in 2014 om een bedrag van 27 miljard euro. Vooral Duitsland, Frankrijk en Italië zijn stevige voorstanders van deze indirecte steun, en ook in ons land geniet diesel nog altijd een gunstiger regime dan benzine.

Het Internationaal Monetair Fonds en het Internationaal Energie Agentschap laken al jaren die subsidies aan fossiele brandstoffen. Slecht voor het klimaat en voor de gezondheid, zo luidt het. Lieven Annemans voegt er aan toe:

In 2009 hadden de G20 al beloofd om op middellange termijn werk te maken van de afbouw van de overheidssteun. Maar daar is vandaag weinig van te merken. De steun aan fossiele brandstoffen bedraagt nog altijd het viervoud van die aan energie van wind, zon en water.