België stemt tegen verbod kernwapens

107 landen willen kernwapens verbieden, maar België geeft opnieuw verstek en steunt de landen die kernwapens hebben en een internationaal verbod proberen te voorkomen.
opinie
Willem Staes
Willem Staes, beleidsmedewerker Veiligheid & Ontwapening Pax Christi Vlaanderen vzw.

Vorige week vond in Genève de laatste sessie plaats van een VN-werkgroep over nucleaire ontwapening (OEWG). Een overgrote meerderheid van 107 landen steunde een voorstel om in 2017 onderhandelingen te starten voor een nieuw internationaal verbodsverdrag op kernwapens.

België weigerde dit pleidooi te steunen, maar bevond zich dus duidelijk in de minderheid.

Historische doorbraak

De uitkomst van de OEWG is een historische doorbraak in de internationale nucleaire ontwapeningsgesprekken. Negen kernwapenstaten blokkeren al twee decennia elke betekenisvolle vooruitgang in nucleaire ontwapening en worden daarin gesteund door landen als België, dat zelf tien tot twintig Amerikaanse kernwapens op zijn grondgebied heeft liggen.

Na meer dan twintig jaar nucleaire status quo zullen in 2017 onderhandelingen worden opgestart voor een internationaal verbod op kernwapens. Dat is niet minder dan historisch.

Een nieuw verbodsverdrag stigmatiseert kernwapens en voert zo de druk op de kernwapenstaten op om over te gaan tot effectieve en volledige nucleaire ontwapening. Deze laatsten plannen immers allemaal grootschalige moderniseringsprogramma’s van hun nucleaire arsenalen, en bewijzen zo niet oprecht geïnteresseerd te zijn in volledige nucleaire ontwapening.

Een verbodsverdrag staat niet gelijk aan een onmiddellijke eliminatie van alle kernwapens, maar is een relatief bescheiden stap richting kernwapenvrije wereld. Het versterkt het non-proliferatieverdrag en blaast het mondiaal nucleair ontwapeningsregime nieuw leven in, en heeft een onmiddellijke en concrete impact op de financiering en ontwikkeling of modernisering van kernwapens.

Massavernietigingswapens zonder grenzen

Kernwapens zijn immorele massavernietigingswapens zonder grenzen. Het gevaar op een nucleaire ontploffing met wereldwijde catastrofale humanitaire gevolgen is urgent en reëel. Recent studiewerk bevestigt de catastrofale en grensoverschrijdende humanitaire gevolgen van de inzet van kernwapens.

Sinds 1945 is er ook veelvuldig sprake geweest van het bijna-gebruik (bewust of incidenteel) van kernwapens, en ontkwam de wereld maar op het nippertje aan een nucleaire ramp of oorlog. Militaire experts waarschuwen daarnaast voor diefstal of nucleaire cyberhacking door terroristen.

De enige manier om dit gevaar te vermijden, is het verbieden en elimineren van kernwapens. Een internationaal verbodsverdrag is de logische volgende stap naar de totale eliminatie van kernwapens, net zoals eerder biologische en chemische wapens werden verboden.

Een niet-zo-progressieve benadering

België claimt daarentegen een “progressieve” benadering te promoten die “concrete” en “effectieve” maatregelen verkiest boven een “symbolisch” verbodsverdrag. De “progressieve” benadering is echter enkel een recyclage van voorstellen die al meer dan twee decennia op de tafel van de vastgelopen ontwapeningsmachine liggen, zonder voorstellen over hoe deze gerecycleerde beloftes geïmplementeerd kunnen worden.

Het simpelweg herhalen van oude voorstellen, zonder een concreet stappenplan om deze op korte termijn te realiseren, is niet progressief of realistisch maar een conservatieve verankering van de status quo.

België benadrukte tijdens de OEWG ook keer op keer het belang van transparantie en vertrouwenwekkende maatregelen. Het weigert echter de aanwezigheid van Amerikaanse kernwapens in Kleine Brogel te bevestigen of ontkennen, binnen de NAVO te pleiten voor een vermindering van de nucleaire rol in de NAVO-veiligheidsdoctrine, of de verwijdering van kernwapens uit Kleine Brogel bilateraal te bespreken met de Verenigde Staten.

Ons land maakte de afgelopen maanden ook duidelijk hierin geen enkel eigen initiatief te zullen nemen.

Onstopbaar momentum

Kernwapens zijn geen bakens van stabiliteit of veiligheid, maar illegitieme en gevaarlijke wapens van terreur. Ze moeten dringend geëlimineerd worden. Het momentum voor een internationaal kernwapenverbod is niet meer te stoppen, de meerderheid heeft gesproken.

De nakende modernisering van de Amerikaanse B61-kernwapens (en bijhorende transport naar de VS) en de beslissing over een dual use capaciteit van nieuwe gevechtsvliegtuigen bieden een unieke opportuniteit om kernwapens te verwijderen van Belgisch grondgebied, waarna België een voortrekkersrol kan spelen in internationale onderhandelingen over een verbod op kernwapens.

De conclusie van de VN-werkgroep is duidelijk. Een verbodsverdrag is logisch. Een verbodsverdrag is haalbaar. Maar vooral: een kernwapenverbod komt eraan. De vraag rest enkel aan welke kant van de geschiedenis België wil staan.

VRT NWS wil op vrtnws.be een bijdrage leveren aan het maatschappelijk debat over actuele thema’s. Omdat we het belangrijk vinden om verschillende stemmen en meningen te horen publiceren we regelmatig opinieteksten. Elke auteur schrijft in eigen naam of in die van zijn vereniging. Zij zijn verantwoordelijk voor de inhoud van de tekst. Wilt u graag zelf een opiniestuk publiceren, contacteer dan VRT NWS via moderator@vrt.be.

Meest gelezen