Zeer kleine deeltjes uit inkt van tatoeages verspreiden zich in het lichaam

Het is de eerste keer dat onderzoekers analytische bewijzen hebben gevonden voor het transport van organische en anorganische kleurstoffen en giftige onzuiverheden, en nauwkeurig de pigmenten en dergelijke hebben kunnen beschrijven in getatoeeerd weefsel van overleden mensen. 

De onderzoekers uit Duitsland en van de ESRF gebruikten daarvoor de European Synchrotron Radiation Facility in Grenoble, een krachtige elektronen-synchrotron - een deeltjesversneller - die zich voornamelijk richt op het gebruik van röntgenstraling om materialen en moleculen te onderzoeken.  

Uit het onderzoek bleek voor het eerst dat de deeltjes zich in het lichaam verspreiden als nanodeeltjes, deeltjes van een nanometer, een miljardste van een meter. En dat kan problemen geven. 

"Als iemand een tatoeage wil laten zetten, is men vaak zeer voorzichtig in het kiezen van een studio die steriele naalden gebruikt die nog nooit eerder gebruikt zijn. Niemand kijkt de chemische samenstelling van de kleurstoffen na, en onze studie toont aan dat men dat misschien wel zou moeten doen", zo zei Hiram Castillo, een onderzoeker aan de ESRF en een van de auteurs van de studie, aan Phys.org. 

Het is immers zo dat er weinig geweten is over de mogelijke onzuiverheden in de kleurenmengeling die in de huid wordt aangebracht. De meeste inkten voor tatoeages bevatten organische pigmenten, maar ook bewaarmiddelen en onzuiverheden als nikkel, chroom, mangaan of kobalt.

Na roetzwart is titaniumdioxide (TiO2) het meest gebruikte ingrediënt in tatoeage-inkten. Titaniumdioxide is een wit pigment dat meestal gebruikt wordt om bepaalde kleurschakeringen te krijgen door het te mengen met andere kleurstoffen. Het wordt ook veel gebruikt als toevoeging aan voedsel, in zonnecreme en verven. Een moeilijke genezing, samen met  een gezwollen huid en jeuk, wordt vaak in verband gebracht met witte tatoeages, en bijgevolg ook met het gebruik van titaniumdioxide. 

De potentiële gevaren van tattoo's waren tot nu enkel bekend van chemische analyses van de inkt en van de afbraakproducten in het labo. Onderzoek met röntgenfluorescentie liet de onderzoekers nu toe om titaniumdioxide te lokaliseren  op micro- en nano-niveau in de huid en in het lymfesysteem. Het team vond een breed gamma aan deeltjes tot verschillende micrometer groot - een miljoenste van een meter, duizend keer groter dan een nano-deeltje - in de huid, maar het bleek dat enkel de kleinere nano-deeltjes naar de lymfeknopen gebracht werden.

Dat kan leiden tot een chronische vergroting van de lymfeknopen, en een levenslange blootstelling aan de bestanddelen die in de lymfeknopen opgeslagen zitten.

"We wisten al dat pigmenten uit tatoeages naar de lymfeknopen reizen uit visuele aanwijzingen. De lymfeknopen krijgen de kleur van de tattoo. Het is het antwoord van het lichaam om het punt van ingang van de tattoo schoon te maken. Wat we niet wisten, is dat ze dat doen in nano-vorm, wat inhoudt dat de deeltjes mogelijk niet het zelfde gedrag vertonen als partikels op micro-niveau. En dat is het probleem: we weten niet hoe nano-partikels reageren", zei tijdelijk ESRF-onderzoeker Bernard Hesse, een van de twee hoofdauteurs van de studie, aan Phys.org. 

De onderzoekers gebruikten ook nog een andere techniek, Fourier transform infrared spectroscopy, om veranderingen in het weefsel in de buurt van de tattoo's op het moleculaire niveau vast te stellen.   Ze vonden sterke aanwijzingen voor veranderingen in de structuur van de moleculen, die soms verbonden worden met huidontstekingen en andere nadelige gevolgen na het tatoeëren. 

De volgende stap van het team is mensen onderzoeken die nadelige gevolgen hebben ondervonden van een tatoeage om verbanden te vinden met de chemische en structurele eigenschappen van de pigmenten die gebruikt werden bij het tatoeëren. 

Deeltjes uit de inkt van tatoeages kunnen op twee manieren het lymfesysteem bereiken. Als de inkt geïnjecteerd is in de huid, kunnen de deeltjes ofwel passief getransporteerd worden door het bloed en het lymfevocht, of ze kunnen opgegeten worden door immuuncellen, en vervolgens door die immuuncellen afgezet worden in de plaatselijke lymfeknopen. Na de genezing van de tatoeage zijn de deeltjes aanwezig in de huid en in de sinussen - holtes - van de lymfeknopen.

De studie over de verplaatsing van de deeltjes uit de tatoeage-inkt is verschenen in Scientific Reports.