N-VA staat alleen voor staatshervorming

Geen communautaire campagne, maar wel alle opties openhouden. Dat is ongeveer de strategie van de N-VA voor de verkiezingen in 2019. Op de vraag of de grondwet op het einde van de legislatuur moet worden opengesteld, antwoordt De Wever daarom volmondig ja. 

Het gaat om een technische, maar erg belangrijke ingreep. Kort samengevat is die net voor de verkiezingen noodzakelijk om nadien een nieuwe staatshervorming te kunnen doorvoeren. "Het is niet meer dan logisch om de kiezer alle mogelijke opties voor te leggen", vertelde De Wever gisteren voor de VRT-camera's.  

Daarmee geeft hij zijn achterban aan dat hij zijn communautaire programma niet verder wil begraven. Een week geleden kondigde De Wever aan dat economie, veiligheid en identiteit de speerpunten worden. Op basis van de uitslag van de verkiezingen zou de partij daarna pas beslissen om de staatshervormingen alsnog op de agenda te zetten of niet. Wil die strategie geloofwaardig zijn, dan moet de grondwet worden opengesteld voor die hervormingen.

Atoma-schriftjes

De Wever gaat ervan uit dat de andere coalitiepartners daarmee zullen instemmen, maar daar blijft het eerder stil. "De kwestie is niet aan de orde", reageert CD&V-voorzitter Wouter Beke. Open Vld heeft geen zin in een nieuwe communautaire ronde. "Je vindt toch geen tweederdemeerderheid", zegt Open Vld-voorzitter Gwendolyn Rutten. "We kunnen de komende legislatuur beter focussen op socio-economische hervormingen." Premier Charles Michel (MR) wil niet reageren, maar bij de MR zijn ze er al helemaal als de dood voor om nog eens een robbertje te vechten over een nieuwe staatshervorming.

De discussie zal sowieso opborrelen op het einde van de legislatuur. Dan beslist het parlement welke delen van de grondwet na de verkiezingen mogen worden aangepast. Het bepaalt dus hoe ver een staatshervorming kan gaan, maar ook of andere ingrijpende veranderingen mogelijk zijn. Een parlementaire commissie buigt zich momenteel over mogelijke aanpassingen of aanvullingen, zoals passages over de scheiding tussen kerk en staat, of de financiering van de eredienst. "Over die inhoudelijke zaken moeten we het wel hebben", zegt Rutten. 

Dat de kwestie gevoelig ligt, bleek in november 2014, bij het prille begin van deze regering. N-VA-vicepremier Jan Jambon zou toen op een bijeenkomst van KVHV-studenten hebben gezegd dat in de zogenoemde 'Atoma-schriftjes' was afgesproken om de grondwet open te stellen voor een nieuwe staatshervorming. In die haast mythische schriftjes zouden 'geheime afspraken' tussen regeringspartners worden genoteerd, die niet expliciet in het regeerakkoord staan vermeld. 

Na een dag tumult beklemtoonde premier Charles Michel (MR) dat er geen 'Atoma-afspraken' bestaan. Twee toponderhandelaars van destijds stellen dat er toen wel degelijk informeel afspraken zijn gemaakt, namelijk om het debat over het openstellen van de grondwet pas in 2019 te voeren.

Enkele graden lager

Dit nieuwe meningsverschil draagt ertoe bij dat de sfeer tussen de coalitiepartners de afgelopen dagen weer met enkele graden is gedaald. Telkens is het N-VA tegen de rest. Zo was de partij het al grondig oneens met Open Vld en CD&V over de pensioenmaatregelen voor 50-plussers, omgekeerd hebben de twee Vlaamse coalitiepartners het gehad met de scherpe profilering van N-VA op het identiteitsthema. 

Denk daarbij aan de tweet van Theo Francken over de migranten in het Brusselse Maximiliaanpark met daarbij de hashtag #opkuisen. "Ze vreten het Vlaams Belang leeg en proberen nu die kiezers te houden", zei Beke in Het Nieuwsblad. "Een gebrek aan menselijkheid", vulde Rutten aan op VTM. "Kletspraat", riposteerde De Wever dan weer. "De verkiezingen komen duidelijk dichterbij."

En toch. De kans is groot, zo geeft een betrokkene aan, dat de regeringspartners elkaar in het voorjaar van 2019 diep in de ogen kijken en er nog een legislatuur willen bijdoen. En dan gaan ze gewoon doorgaan op het socio-economische pad. Zonder communautaire poespas.