Een taboedoorbrekende protestpartij noemt Alternative für Deutschland (AfD) zichzelf.  Ze maakte opgang als gematigde eurosceptische partij tijdens de Griekse schuldencrisis. Ze wilde niet dat Duitsers het gat in de Griekse begroting moesten helpen opvullen, en waren ook gekant tegen de eurozone.

Oprichter Bernd Lucke, een gerespecteerde hoogleraar economie,  werd in 2013 partijvoorzitter samen met Frauke Petry en Konrad Adam.  Sommigen bestempelden de partij economisch liberaal, anderen als conservatief. In dat jaar probeerde AfD een eerste keer mee te dingen bij de parlements­verkiezingen, maar ze haalde de kiesdrempel van 5 procent nipt niet. 

De vluchtelingencrisis gaf de partij een tweede adem én een extremer imago. Toen bondskanselier Merkel de vluchtelingen verwelkomde uit oorlogsgebieden in het Midden-Oosten en Afrika, kreeg ze de AfD voluit over zich heen.  De toon werd bitsiger. In 2015, na een interne machtsstrijd, werd Lucke afgezet als voorzitter. Hij stapte zelf uit de partij uit onmin met de islamofobe en xenofobe denkbeelden van de partij.  Frauke Petry werd het uithangbord van AfD. 

Onder Petry had AfD de wind in de zeilen in de nasleep van de vluchtelingen­crisis. In 2016 deed ze haar intrede in een aantal deelstaatparlementen.  Vooral in het oosten van Duitsland is de partij erg populair. In Saksen-Anhalt haalde ze maar liefst 24 procent in 2016.

Het discours werd steeds radicaler.  Sommige leden maakten racistische uitschuivers. Zo noemde Björn Höcke begin dit jaar het herdenkingsmonument  voor de Holocaust een "monument van de schaamte".  André Poggenburg pleitte in een mailbericht voor "Duitsland aan de Duitsers".  

Partijleider Frauke Petry raakte verzeild in intern gekrakeel met haar partijleden. Ze kreeg het aan de stok met de radicale vleugel in de partij en deed een stap opzij tijdens de verkiezingscampagne.  De partij trok met twee kandidaten naar de verkiezingen. De 76-jarige Alexander Gauland (zie foto) wierp zich op als boegbeeld van die radicale vleugel.

Het gematigde gezicht was de 38-jarige Alice Weidel (zie foto): economisch-liberaal en lesbisch, terwijl de partij tegen holebirechten is en voor het traditionele huwelijk.  Maar ook Weidel zelf is niet altijd even 'salonfähig'. In 2013 schreef ze in een mail dat de regering-Merkel "de Duitse bourgeoisie probeert kapot te maken door Duitsland te overspoelen met Arabieren, zigeuners en Roms".  

De campagne van AfD werd gestuurd door het reclamebureau Harris Media, dat ook al Donald Trump een handje toestak. Zo verscheen een filmpje met een zwangere vrouw en de slogan: "Nieuwe Duitsers? Die maken we liever zelf."

Met ruim 13 procent heeft AfD zich verzekerd van een stevige plaats in de Duitse Bondsdag. Het is voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog dat een radicaal-rechtse partij zetels haalt in het parlement. AfD kreeg meteen gelukwensen uit gelijkgezinde hoek. Tom Van Grieken (Vlaams Belang), Marine Le Pen (Front National) en Geert Wilders (PVV) reageerden euforisch. Van Grieken vraagt de Belgische politiek om lessen te trekken en werk te maken van een "kordate immigratiepolitiek".

Minister van Buitenlandse Zaken Didier Reynders (MR) is gealarmeerd door de uitslag in Duitsland (zie tweet) . Ook de Duitse ambassadeur in België, Rüdiger Lüdeking, maakt zich zorgen over de opkomst van AfD. "Maar we moeten in het achterhoofd houden dat de grote meerderheid van de kiezers niet voor hen heeft gekozen. In mijn ogen gaat het vooral om een proteststem", zegt Lüdeking. In Duitsland zelf hebben gisteravond in Berlijn, Frankfurt,  Keulen en Hamburg al verschillende honderden mensen betoogd tegen de verkiezingsoverwinning van AfD.

 De AfD wil zich opstellen als een constructieve en harde oppositiekracht. "Relschopperij is voor ons geen categorie", zegt medevoorzitter Jörg Meuthen. Maar Alexander Gaulands opmerkingen op de verkiezingsavond zijn niet mis te verstaan: "We zullen hen opjagen, we zullen mevrouw Merkel opjagen. We zullen ons land en ons volk terughalen."