Georgi Verbeeck: "Jamaica-coalitie dreigt breuklijnen tussen Oost en West nog te versterken"
"Wat gisteren gebeurd is, is historisch voor de Duitse politiek". Dat zegt historicus en Duitslandkenner Georgi Verbeeck over de pyrrhusoverwinning van Angela Merkel en haar CDU/CSU en het succes van de radicaal-rechtse AfD. Hij vreest ook dat een Jamaicacoalitie de kloof tussen West- en Oost-Duitsland nog zal versterken.
De verkiezingsuitslag in Duitsland is een trendbreuk in de Duitse politiek en zelfs in de naoorlogse Duitse geschiedenis, zegt Verbeeck in "De wereld vandaag" op Radio 1. "Wat gisteren is gebeurd, is historisch", vindt hij. "Voor het eerst weet een sterke formatie rechts van CDU en CSU zich door te zetten in het parlement. Dat is nooit eerder gebeurd."
Voor de christendemocraten, die er decennialang een erezaak van hebben gemaakt om de rechterflank af te dekken, is het succes van de AfD een schok. "Het vreet het zelfbeeld van de christendemocraten aan. Rechts van ons is er geen democratisch alternatief mogelijk, hebben zij altijd voorgehouden. Rechts van ons is er geen plaats in het nationale parlement. Maar dat is nu wel het geval."
Voor de Duitse politiek is het een trendbreuk, maar in feite neemt Duitsland gewoon met vertraging een trend over die in veel andere landen al veel langer aanwezig is. "De brede volkspartijen zijn geen volkspartijen meer", zegt Verbeeck. "De randen, of het nu aan de linker- of aan de rechterzijde is, eisen hoe langer hoe meer plaats op."
"Jamaica-coalitie is niet zonder risico's"
In de verkiezingsuitslag komt ook het verschil tussen West- en Oost-Duitsland duidelijk naar voren. In het oosten scoorde de AfD, maar ook de uiterst-linkse Die Linke veel beter dan in het westen.
"Meer dan 25 jaar na de Duitse hereniging is het traditionele partijpolitieke landschap dat in het Westen is ontstaan, nooit goed geland in Oost-Duitsland", zegt Verbeeck. "De Oost-Duitse politieke cultuur is toch altijd wat ontvankelijker gebleven voor de radicale randen, zowel links als rechts. De traditionele partijen hebben in Oost-Duitsland nooit die vanzelfsprekende positie weten te verwerven. Dat verklaart ook voor een deel het succes van AfD."
Die verschillen tussen Oost en West die nu opnieuw duidelijk zichtbaar zijn geworden, zouden nog uitgediept kunnen worden wanneer een nieuwe regering van start gaat, vreest Verbeeck.
"De zogenoemde Jamaica-coalitie, het mogelijke samengaan tussen christendemocraten, liberalen en groenen, heeft enkel in het westen van Duitsland een ruime meerderheid. Als het tot een dergelijke coalitie komt, zou dat de breuklijnen tussen Oost en West alleen nog maar versterken. Dat is dus ook niet zonder risico’s."
Herbekijk Georgi Verbeeck in "De afspraak"
Georgi Verbeeck was maandagavond te gast bij Bart Schols in "De afspraak". U kunt dat gesprek hier herbekijken.