De Duitse democratie heeft vandaag een probleem, zowel op links als rechts
Geert van Istendael is schrijver van onder andere Mijn Duitsland.
De AfD’ers brulden van vreugde. Voor hun hoofdkwartier brulden de antifa’s van haat. Dat alles afgelopen zondag.
Nog geen vierentwintig uur later vertelde Frauke Petry, de voorzitster van de extreemrechtsen, de journalisten dat zij niet in dezelfde fractie wil zetelen als de, welja, extreemrechtsen.
We wisten allang dat het bij de AfD een anarchistisch zootje is. Die van de AfD vinden het extreem prettig om vechtend met elkaar over de vloer te rollen. Waar zijn de zo vaak geprezen Duitse waarden van tucht en orde? De AfD lijkt veeleer op een bende mediterrane samenzweerders. En nu dartelt de voorzitster in hoogsteigen persoon ook nog eens weg.
Dat de AfD een aartsconservatieve partij is, behoeft geen betoog. Lees het partijprogramma als u er de moed toe hebt. Maar een aartsconservatief is daarom nog geen nazi. Zelfs geen racist.
Nazi's en racisten
Frauke Petry levert het bewijs dat de AfD geen samenraapsel is van louter nazi’s en racisten, zoals wel meteen, tijdens het eerste televisiedebat na sluiting van de stemlokalen, al met grote stelligheid werd gezegd.
Enkele cijfers. Meer dan één miljoen CDU-kiezers en een half miljoen SPD-kiezers zijn overgestapt naar de AfD. Allemaal verharde nazi’s geworden, van de ene dag op de andere? Dat gelooft toch geen mens? Buiten Duitsland dan.
In Duitsland ben je of fatsoenlijk en sta je aan de weldenkende, noem het sociaal-liberale kant. Of je bent verwerpelijk en dan hoor je bij het extreemrechtse schorremorrie
Binnen Duitsland is alles duidelijk.
Of je bent fatsoenlijk en je staat aan de weldenkende, noem het sociaal-liberale kant. Of je bent verwerpelijk en dan hoor je bij het extreemrechtse schorremorrie. Je kunt het ook omkeren. Of je hoort bij het miskende, vergeten, verwaarloosde volk. Of je hoort bij de verafschuwde, hooghartige elite die een makkelijk leventje leidt.
Afgronddiepe kloof
Tussen die twee gaapt een afgronddiepe kloof. Aan weerszijden klinkt haat, minachting, bot onbegrip. Praten met de overkant? Dat doe je niet. Neerbrullen die handel, zowel van links als van rechts.
Democratie, was dat niet de beschaafde manier om meningsverschillen te overbruggen? Dan heeft de bondsrepublikeinse democratie vandaag een probleem, zowel ter rechter- als ter linkerzijde.
Ongetwijfeld wordt een deel van de AfD-stemmers gedreven door heimwee naar een gruwzaam verleden. Maar uit een enquête van televisiezender ARD blijkt dat 60 procent van de AfD-kiezers zo stemmen omdat ze teleurgesteld zijn in de andere partijen. Bij die partijen wilde niemand zelfs maar naar hen luisteren.
Bij Merkel moet je altijd letten op de schijnbaar achteloos gelispelde woorden. Daar zit haast altijd de kern van haar boodschap verborgen. Bekommernis. Zorgen. Angsten
Angela Merkel, die een weergaloos scherp politiek instinct bezit, zei al op de verkiezingsavond dat de politici zich moeten bekommeren om de zorgen en de angsten van de burgers. Het is een geluid dat je veel te weinig hoort uit de centra van de Duitse macht. Verachting, ja, miskenning, desnoods doodzwijgen. Begrip? Nooit ofte nimmer. Bij Merkel moet je altijd letten op de schijnbaar achteloos gelispelde woorden. Daar zit haast altijd de kern van haar boodschap verborgen. Bekommernis. Zorgen. Angsten.
Angela Merkel is nu al een politica van een gehalte dat we helaas veel te zelden mogen begroeten. Slaagt ze erin de woedende burgers aan een kant van de kloof en de zelfgenoegzame burgers aan de andere kant nader tot elkaar te brengen, dan benadert haar gehalte het duizelingwekkende.