Belga

Hoe ga je om met kinderen die rouwen om een ouder? Twee tips om het verlies te overleven

Of de kinderen zich hun vader nog zullen herinneren? Dat was een van de zorgen die de echtgenoot van Sabine Hagedoren bezighield toen hij hoorde dat zijn ziekte hem fataal zou worden. Volgens rouwexpert en psycholoog Manu Keirse vergeet nooit iemand dat hij of zij een moeder of vader heeft gehad. "Voor kinderen is het belangrijkste dat ze weten dat hun moeder of vader hen graag heeft gezien." Leg best een doos aan vol herinneringen. "En maak alles bespreekbaar, hoe jong je kind ook is", benadrukt psychotherapeut Johan Maes.

Manu Keirse spreekt niet graag van een verlies "verwerken". Dat is een mythe van vroeger. Hij spreekt nu eerder van een verlies "overleven". "Of je nu 5 of 40 jaar bent, de persoon die je verliest gaat met je mee als een schaduw, je hele leven lang", zegt hij. "Hij of zij keert op elk kruispunt terug."

Wie zal er ooit vergeten dat je een moeder of vader hebt gehad, stelt hij de vraag. Keirse illustreert het met een voorbeeld uit zijn ervaringen. Tijdens een rit naar de begrafenis van een kennis, zit hij in de auto samen met een vriendin. Zij is verdacht stil en Keirse polst hoe dat komt. Het antwoord komt niet direct. Het heeft tijd nodig. En dan vertelt de vrouw dat het die dag exact 56 jaar geleden is dat haar moeder stierf.

Verlies overleef je, dat verwerk je niet

Keirse noemt dat normaal gedrag van evenwichtige personen. Zo ook met een jongen wiens vader sterft als hij 3 jaar is. Op zijn 14e crasht de jongen. Hij zit in de puberteit, is op zoek naar zijn mannelijkheid en dat doet hem denken aan zijn vader.

"Het verlies overleven duurt een hele tijd en het gemis zal nooit overgaan. Maar ooit overstijgen de herinneringen aan het leven van je geliefde dat moment van sterven en verdriet." Met andere woorden er komt ooit een moment dat je gewoon weer gelukkig kunt zijn.

Tip 1: laat persoonlijke boodschappen achter

Heel belangrijk voor kinderen is dat ze beseffen dat hun overleden moeder of vader van hen heeft gehouden. Keirse raadt mensen daarom aan om een doos met herinneringen aan te leggen.

"Steek in die doos foto's en schrijf op de achterkant een boodschap, leg er je lievelingsboek in met een opdracht of raap een kiezelsteen op het strand en kribbel erop "ik heb dit voor jou meegenomen"." Kinderen kunnen dan achteraf zeggen "ik heb dit van mama/papa gekregen". Sommige mensen krijgen het soms niet (meer) gezegd of neergeschreven. Laat anderen het dan voor jou zeggen.

Ook Johan Maes, een andere rouwexpert en psychotherapeut, onderstreept het belang van persoonlijke voorwerpen. "Het zijn ankerpunten die symbolisch de aanwezigheid van een ouder integreren en de dood overstijgen."

Tip 2: verberg niets voor je kind

Wie met verlies te maken krijgt, praat best met zijn kind. "Elk kind is verschillend, maar de basis blijft: hoe klein ze ook zijn, maak ze er bewust van dat alles bespreekbaar is. Zorg ervoor dat ze betrokken zijn, zelfs bij het ziekteproces. Laat ze in - beperkte mate weliswaar - meehelpen. Dat kan al door vader een kopje thee te brengen", zegt Maes.

"Het is maatwerk", geeft hij toe. "Een kind van 3 is anders dan een kind van 7. Maar als je iets verbergt, voelen kinderen dat aan. Je creëert een nog grotere angst en dat geeft méér problemen." Maes wil ook een lans breken voor kinderen die niet graag praten over hun gevoelens. Ouders in zijn praktijk vertellen dan "ja maar, hij spreekt er niet over". Dat gebeurt nogal bij pubers en praten hoeft niet noodzakelijk. "Er zijn vele andere manieren om emoties te uiten, zoals creatief tekenen", klinkt het.

Tot slot wijst Maes op de veerkracht van kinderen. "Heb er vertrouwen in." Ze kunnen tegen een stootje zolang ze maar "blijvend geouderd worden". Of zoals Sabine Hagedoren het mooi verwoordt op de vraag hoe kinderen troosten: "Die eens goed vastpakken en die laten huilen. Dat is niet erg. Tuurlijk missen die hun papa. Ik ook."

© Gregory Johnston - creative.belgaimage.be

Meest gelezen