Belg is slechte leerling in EU en verspilt een kilo voedsel per dag

Volgens de Europese cijfers verspilt elke Europeaan jaarlijks 173 kilo voedsel, goed voor in totaal zo'n 88 miljoen ton.  De NGO European Environment Bureau zegt dat dat genoeg is om om de 55 miljoen Europeanen die in voedselarmoede leven, allemaal voldoende eten te geven, en dat liefst negen keer.  Daarbij moet wel opgemerkt worden dat 59 procent van de verspilling gebeurt voor het voedsel in de winkels terechtkomt, dus op de boerderijen en bij de distributie.

Het Europees Parlement heeft onlangs voorgesteld om tegen 2025 de verspilling met 25 procent terug te dringen en tegen 2030 zelfs met 50 procent. Of het ook zover komt, is echter lang niet zeker: de Europese lidstaten en de Europese Raad proberen dat voorstel af te zwakken, en de specifieke doelstellingen te schrappen. De Europese Raad van ministers zou ook de verspilling vooraleer het voedsel in de winkels terechtkomt, willen schrappen uit het voorstel.  

Niet alle Europeanen doen het echter even slecht: de gemiddelde Nederlander verspilt 541 kilo voedsel per jaar, een Belg 345 kilo, een Cyprioot 327 kilo, en de Baltische staat Estland sluit met 265 kilo het lijstje af van de lidstaten die meer dan 250 kilo voedsel verspillen.

Niet verwonderlijk is dat de armere landen het minst verspillen: Slovenië is met 72 kilo per jaar per persoon het minst verspillende land, Roemenië komt op 76 kilo, Griekenland haalt 80 kilo en Tsjechië 81 kilo. Maar ook rijkere landen kunnen best zuinig zijn: de Fransen verspillen 136 kilo per jaar per persoon, de Duitsers 149 kilo.   

Een belangrijke oorzaak van voedselverspilling bij de consumenten thuis is dat ze niet voldoende geïnformeerd zijn, vooral dan over de houdbaarheidsdata.

Er is namelijk een groot verschil tussen "te gebruiken tot" en "ten minste houdbaar tot". In het eerste geval gaat het over producten waarvan het twijfelachtig is dat ze na die datum nog veilig op te eten zijn. Het gaat dan onder meer om vlees en visproducten, waarin na de uiterste datum bacteriën  snel in aantal zullen toenemen. Wil je het product toch nog opeten, ruik en kijk er dan eerst goed naar, en proef dan voorzichtig. 

Producten die "ten minste houdbaar tot" zijn, zijn producten die als ze afgesloten zijn gebleven en op een correcte manier bewaard zijn, nog lang na de vervaldatum gegeten kunnen worden. Het gaat dan bijvoorbeeld om droge producten als deegwaren, en na de vervaldatum kan de kwaliteit achteruitgaan - de kleur kan veranderen en het vitaminegehalte kan verminderen -, maar ze zijn nog wel eetbaar. Ook producten als bijvoorbeeld bier blijven na de datum nog goed, alleen kan de smaak veranderen, en kunnen er bijvoorbeeld minder belletjes in zitten.     

Naast het in acht nemen van het verschil tussen de verschillende houdsbaarheidsdata zijn er nog andere tips om minder voedsel te verspillen, en zelfs van wat nu afval is nog iets bruikbaars te maken. 

Een eerste tip is  de koelkast te organiseren zodat u een overzicht hebt en niet voor verrassingen komt te staan met bijvoorbeeld een potje achterin de kast, waarvan de inhoud nauwelijks nog herkenbaar is. Ook een diepvries organiseert u best, met labels met datum, zodat u geen producten veel te lang in de diepvries laat liggen.

Als u producten hebt die dringend opmoeten, maar niet goed weet wat er mee te doen, kan u inspiratie opdoen op websites waar u de producten ingeeft, en recepten krijgt. Dankbaar zijn in dat verband maaltijdsoepen, waar heel wat verschillende zaken in verwerkt kunnen worden, of een rijstschotel als risotto of nasi goreng. Dat laatste was trouwens oorspronkelijk een gerecht waarin men de etensresten van de vorige dag verwerkte met gebakken  rijst. Ook kleine overschotjes kunnen zo nog dienst doen: enkele lepels pasta kunnen prima in de soep, een klein restje soep kan dan weer een stoofpot meer smaak geven.

Overigens kunnen ook voedingswaren die nu vaak op de compost belanden, nog prima dienst doen. In soep kunnen broccolistronken en de nerven van kolen verwerkt worden, als ze klein gesneden worden en lang gestoofd worden. Ook het groen van radijzen en selder kan in de soep, en voor een bouillon kunnen ook het groen van prei, de steeltjes van paddenstoelen en peterselie, de schillen van asperges, de botjes van kip en de graten en koppen van magere zeevis dienst doen, evenals het kookwater van groenten,  peulvruchten, aardappelen, pasta of rijst. Ook de korst van een parmezaankaas kan in een bouillon, en de korsten kan u in de ijskast onder olie bewaren.  

Van oud brood tenslotte kan u paneermeel maken, als het echt kurkdroog is, of als het nog niet zo droog is, croutons met een beetje olie en kruiden in de pan of de oven. Of u kan zoals de Italianen bij sommige soepen doen, een sneetje brood in een soepbord leggen, en vervolgens de soep er over gieten.