Waarom de nieuwe wet op openbaarheid van informatie in Argentinië van belang is

De Argentijnse president Mauricio Macri © Reuters
Daniel Gutman Journalist voor IPS

Na vijftien jaar van publieke campagne en vurig politiek en maatschappelijk debat heeft Argentinië eindelijk een wet die de toegang tot openbare informatie regelt

Meer transparantie is lange tijd een van de belangrijkste sociale eisen geweest in het Zuid-Amerikaanse land. Het wachten heeft geloond: de Wet op de Toegang tot Publieke Informatie, met name de overheidsinformatie waarover meer transparantie werd geëist, werd vorig jaar in september met grote meerderheid goedgekeurd en trad vrijdag eindelijk in werking.

Staat, vakbonden en universiteiten

Eduardo Bertoni, de wetenschapper die door de regering van president Mauricio Macri is aangesteld om het nieuwe agentschap voor toegang tot publieke informatie te leiden, benadrukte het belang van de nieuwe wet.

‘Er zijn al 113 landen die het recht op informatie hebben en 90 landen hebben het in hun grondwet opgenomen’, zei Bertoni tijdens de openbare hoorzitting waar zijn aanstelling werd besproken. ‘We moeten de maatschappij nu aanmoedigen om meer informatie van de autoriteiten te vragen. Ook een betere organisatie van het publieke archief wordt essentieel.’

Het agentschap is opgericht om de naleving van de wet te waarborgen. De functies omvatten het adviseren van mensen die openbare informatie zoeken en hen bijstaan bij hun verzoek. De lijst van instellingen die wettelijk verplicht worden om op een verzoek tot informatie te reageren is lang: naast de staat geldt dat nu ook voor overheidsbedrijven, politieke partijen, vakbonden, universiteiten en elke particuliere entiteit waaraan publieke middelen zijn toegewezen, inclusief de openbare dienstverlening.

‘Dit was lange tijd een probleem in Argentinië. Het is onbegrijpelijk dat de regeringen van Néstor Kirchner (2003-2007) en Cristina Fernández (2007-2015) niet harder hebben geprobeerd om deze wet erdoor te drukken’, zegt Guillermo Mastrini, voormalig directeur Communicatiewetenschappen aan de Universiteit van Buenos Aires.

Voor Mastrini verandert er evenwel niet veel aan het ‘zorgwekkende scenario met betrekking tot het recht op informatie, aangezien de overheid bij decreet audiovisuele communicatie regelt op een manier die weinig transparantie toelaat.’

Tot nu toe was er op nationaal niveau enkel decreet 1172, in 2003 door Kirchner ondertekend, met als doel de kwaliteit van de democratie te verbeteren.

José Crettaz, journalist en coördinator van het Centrum voor Studies over de Convergentie van Communicatie, zegt dat ‘het decreet van Néstor Kirchner in eerste instantie goed werkte, maar dat na verloop van tijd steeds meer ambtenaren verzoeken om informatie onbeantwoord lieten.’

In een land zonder transparantiecultuur is er altijd een groter risico is dat zo’n wet faalt.

Sebastiu0026#xE1;n Lacunza, Buenos Aires Herald

‘Wat we vandaag zien is een enorme stap voorwaarts omdat de wet alle lagen van de samenleving omvat en ik een overheid zie met een heel andere houding. Beslissend wordt hoe de wet nu zal worden geïmplementeerd. Het enige geldige criterium moet daarbij zijn: als er publiek geld bij betrokken is, wordt ook de informatie publiek’, concludeert hij.

Transparantiecultuur

Sebastián Lacunza, de laatste directeur van de Buenos Aires Herald, een gerespecteerde Engelstalige krant die er dit jaar echter mee stopte, is kritischer en zegt dat ‘in een land zonder transparantiecultuur er altijd een groter risico is dat zo’n wet faalt.’

‘Deze overheid beloofde verandering maar heeft in sommige opzichten de tekortkomingen van de vorige administratie verergerd. Die was ook niet geneigd om open te communiceren’, zegt hij.

Volgens Lacunza is ‘in de context van de wereldwijde crisis in de media en een verenging van de hoeveelheid informatie, het allerbelangrijkste dat er een actieve staat is die de concentratie van de media in een paar handen bestrijdt.’

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content