Gepensioneerde FBI-agent en coldcaseteam onderzoeken verraad familie Anne Frank

De vorig jaar gepensioneerde FBI-agent Vince Pankoke is een man die in het verleden jaagde op Colombiaanse drugskartels en mannen als drugscrimineel Pablo Escobar op de hielen zat, maar de kwestie Anne Frank de 'ultieme coldcasezaak' noemt.

De Amerikaan wordt gesteund door een team van 19 criminologen, historici, journalisten en dataspecialisten. Ook de Nederlandse politie en andere oud FBI-agenten zijn betrokken. De Anne Frank stichting, de gemeente Amsterdam en andere instanties stellen hun archief ter beschikking.

Het team werkt met speciaal ontwikkelde software die moet helpen om de grote hoeveelheid data die beschikbaar is te ordenen.

Volgens de onderzoekers stelt de software hen in staat om 'connecties te zien die onzichtbaar blijven voor het blote oog'. Xomnia, een Amsterdams bedrijf dat enorme bakken data kan verwerken, levert twee zogenoemde big-data-specialisten die zich op de gegevens gaan storten.

De zaak van de familie Frank is tot nu toe twee keer officieel onderzocht. In 1947 spoorde Otto Frank, vader van Anne en de enige overlevende van de familie, de politie aan om een onderzoek te starten. Zonder duidelijk resultaat. In 1963 wist een tweede onderzoek door de politie opnieuw geen dader aan te wijzen.  

Volgens de onderzoekers is de zaak tot nu toe alleen bekeken door schrijvers, journalisten en historici, nooit door een team van forensische onderzoekers die gebruik maken van 'coldcasetechnieken' en moderne software.  

Het team roept mensen op om zelf met informatie te komen. "Hoewel er nog amper getuigen nog in leven zijn," zo staat op de website, "kunnen er familieleden, vrienden of anderzijds betrokken mensen zijn die belangrijk kunnen zijn voor het onderzoek."

De onderzoekers vragen deze mensen om informatie, oude brieven, foto's of documenten via de site met hen te delen.

De grote verdachte in de zaak is altijd magazijnmedewerker Wilhelm van Maaren geweest. Maar dit kon nooit worden bewezen. Andere namen die de revue hebben gepasseerd zijn schoonmaker Lena Hartog van Bladeren en de vrouw van een andere magazijnmedewerker, Lammert Hartog.   

De onderzoekers hebben uitgerekend dat uit eerdere onderzoeken in totaal dertig mogelijke verdachten naar voren zijn gekomen. Of daar ook de daadwerkelijke verrader tussen zit moet nog blijken.

Op de website van het onderzoek houdt Pankoke de ontwikkelingen van de zaak bij. Volgens de Amerikaan is het eerste succes al binnen. 'Hoewel we officieel nog niet aan het onderzoek zijn begonnen,' schrijft hij in zijn blog, 'hebben we nu al uniek materiaal gevonden dat nog niet eerder aan de Anne Frank-zaak is gelinkt.'   

Volgens De Volkskrant heeft hij een interactieve kaart van Amsterdam, met daarop onder meer alle informanten van de Duitsers staan, alle SD'ers, collaborateurs, NSB'ers, arrestaties en onderduikers. De onderzoekers willen de kaart gebruiken om snel verbanden te leggen.  

Op 4 augustus 2019, precies 75 jaar na de arrestatie van Anne Frank en haar familie, wil Pankoke klaar zijn met zijn onderzoek en het resultaat publiceren. 

Vorig jaar wierp onderzoek van de Anne Frank Stichting nog nieuw licht op de arrestatie van Anne en zeven andere onderduikers in het Achterhuis. Een van de scenario's was toen dat Anne Frank mogelijk helemaal niet verraden is.