In februari vorig jaar kondigde een internationale ploeg van duizend onderzoekers aan dat ze er eindelijk in waren geslaagd om zwaartekrachtgolven waar te nemen. Die waren al door Einstein voorspeld, maar het kostte vele jaren van duwen tegen de uiterste grens van de technische mogelijkheden van de mensheid om ze te kunnen betrappen.

De voorbije maanden werden nog drie andere zwaartekrachtgolven waargenomen. Al die waarnemingen gebeurden met twee gigantische ‘Ligo’-detectoren in de VS, op drieduizend kilometer van elkaar, die elkaars waarnemingen konden bevestigen.

Officieel luidt het dat de drie laureaten de prijs krijgen voor hun “beslissende bijdrage aan de LIGO-detector en het waarnemen van de zwaartekrachtgolven”.

Voor natuurkundigen is de rechtstreekse waarneming van zwaartekrachtgolven de ultieme test van Einsteins algemene relativiteitstheorie. De ontdekking werd dan ook vrij snel gezien als “de ontdekking van de eeuw”.

De ontdekking van de zwaartekrachtgolven werd de voorbije weken al getipt als de grote favoriet voor de Nobelprijs. Vorig jaar kwamen de zwaartekrachtgolven te laat om nog mee te dingen.

Slechts twee vrouwen bij de winnaars

De Nobelprijs voor Natuurkunde is reeds 111 keer toegekend, aan 207 laureaten. Slechts twee vrouwen sleepten hem in de wacht, terwijl de Amerikaan John Bardeen de enige wetenschapper is die hem twee keer ontving.

Vorig jaar waren er eveneens drie laureaten: de Britten David Thouless, Duncan Haldane en Michael Kosterlitz, voor hun onderzoek naar exotische materiaaltoestanden.

In 2013 was de prijs voor de Belg François Englert en de Schot Peter Higgs voor het veronderstellen van het (een halve eeuw later bewezen) bestaan van het Higgsboson-deeltje.